Algemeen
Het fenomeen van Raynaud is een vaataandoening waarbij tijdelijk je bloedvaatjes verkrampen en daardoor stroomt er minder bloed door. Het fenomeen van Raynaud begint meestal bij mensen tussen de 12 en 30 jaar oud.
Symptomen
Bij het fenomeen van Raynaud krijg je bij kou klachten aan je vingers of tenen:
- Vingers of tenen krijgen opeens een lichtere kleur. Er is een duidelijke grens tussen het lichte deel van de vingers of tenen en de gewone huidskleur.
- Vaak aan beide handen of voeten tegelijk.
- In de vingers of tenen verdwijnt het gevoel even.
- Na een paar minuten kleuren de vingers of tenen langzaam donkerder. Bij een lichte huid worden ze eerst blauw of paars, dan rood.
- Het gevoel komt langzaam terug. De vingers of tenen doen dan pijn, gaan tintelen, prikken en daarna gloeien. Soms kunnen je vingers of tenen dik worden.
Hoe lang duurt een aanval?
Een aanval is meestal binnen 5 minuten over, maar kan ook een paar uur duren.
Wanneer krijg je een aanval?
Sommige mensen hebben 1 of 2 aanvallen per jaar. Anderen een paar aanvallen in de week. De meeste mensen krijgen klachten in de winter.
Oorzaken
Het fenomeen van Raynaud komt doordat bloedvaten in de vingers of tenen opeens nauwer worden. Er stroomt dan even minder bloed doorheen. Dat kan komen door deze dingen:
- kou
Het gebeurt soms al bij 10 of 12 graden. Bij welke temperatuur het gebeurt, is bij iedereen anders. - emotie
Bijvoorbeeld door boosheid, verdriet of stress. Waarom dat zo is, weten we niet precies. - heftig trillen
Bijvoorbeeld door een drilboor of een lange fietstocht over een hobbelige weg. - snel en lang typen
- roken
Andere risicofactoren en oorzaken:
- familair voorkomen
- migraine
- vrouw zijn
- de bloedvaten in de vingers of tenen zijn ontstoken.
- medicijnen tegen de bloeddruk verlagen (bètablokkers). Bijv. metoprolol, tegen angst en depressie, chemotherapie.
- ziekte, bijv. de ziekte polycythemie, auto-immuunziekten zoals sclerodermie, reumatoïde artritis of het Sjögren Syndroom.
- hypothyreoïdie
Diagnose
Op basis van klinische kenmerken.
Beleid
Adviezen:
- Hou je lichaam warm.
Draag extra laagjes kleding. En draag (verwarmde) handschoenen (evt met zilverdraad) om je handen warm te houden. - Beweeg genoeg.
- Stop met roken..
- Zorg voor minder stress.
- Bijsluiter van de medicaties controleren op de bijwerkingen
- Oorzaak achterhalen: bijv trillende machines op werk?
Medicatie:
Nifedipine 1dd 5 mg, zo nodig ophogen tot max. 10 mg 3×/dag na 2 weken
Beloop
Als je ouder wordt, worden de klachten meestal minder. Je krijgt minder aanvallen en ook minder heftige aanvallen. Bij 1 van de 3 mensen met Raynaud verdwijnen de klachten helemaal.
Bijlagen
Referentie: Thuisarts