Polyneuropathie

Algemeen

Bij polyneuropathie is er schade aan de zenuwen. Bij polyneuropathie is er schade aan meer zenuwen, aan beide kanten van het lichaam. U heeft dus last van allebei uw voeten of benen. Meestal ontstaan de klachten bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar.

Symptomen

Klachten in het gevoel:

• Tintelend, prikkelend of doof gevoel in de voeten en onderbenen.
• Soms doen uw voeten en benen ook pijn.
• Later kunnen de klachten ook in de handen komen.
• De problemen zitten in allebei de voeten en benen. Dus niet alleen aan de linker- of rechterkant van uw lichaam.
• Uw evenwicht is minder goed.

Klachten in de spieren:

• Spierkrampem.
• Uw spieren worden minder sterk. Daardoor loopt u moeilijker.
• U kunt een klapvoet krijgen. Het lukt dan niet goed om uw voet op te tillen bij het lopen.

De pijn kan de ene dag erger zijn en de andere dag minder.

Oorzaken

• suikerziekte (diabetes type 1 en type 2): dit is de oorzaak bij ongeveer 1 van de 3 mensen met polyneuropathie.
• te veel alcohol drinken: uw lever maakt giftige stoffen van alcohol. Als u jarenlang te veel alcohol drinkt, kunnen deze giftige stoffen uw zenuwen kapot maken.
• sommige medicijnen, zoals chemotherapie bij kanker
• te veel of te weinig van vitamines:
  • te veel vitamine B6: dit kan komen door lange tijd te veel energiedrankjes met vitamine B6 te drinken of vitaminepillen met B6 te slikken.
  • te weinig vitamine B12: dit kan ontstaan als u veganistisch eet (zonder B12-pillen erbij te slikken) of als u vegetarisch eet met weinig melkproducten of eieren. Het kan ook komen door een maag- of darmoperatie, sommige ziektes en medicijnen, of vaak lachgas gebruiken.
  • te weinig foliumzuur: dit kan komen door te weinig groente eten, maar ook door te veel alcohol drinken, sommige darmziektes, sommige medicijnen (zoals sulfasalazine of methotrexaat) of als u zwanger bent.
  • te weinig vitamine B1: dit kan komen door te weinig voeding te eten met vitamine B1 (vlees, vis, brood, pasta, rijst, peulvruchten en noten). Maar ook door te veel alcohol drinken, maag- of darmziektes of maagoperaties zoals een maagverkleining.
• andere stofwisselingsziektes, zoals ziektes van de nieren of schildklier.

Er zijn nog meer manieren waarop polyneuropathie kan ontstaan. Deze komen niet zo vaak voor.

Bij ongeveer 1 van de 3 mensen is er geen oorzaak te vinden. Wenoemen dit CIAP.

Diagnose

Op basis van klinische kenmerken + lab. Zo nodig verwijzen naar de neuroloog (EMG).

Beleid

Adviezen:

Omgaan met de pijn

• Het helpt vaak als u weet dat de pijn niet gevaarlijk is.
• Vertel dit ook aan de mensen om u heen. Als zij minder bezorgd zijn, heeft u vaak ook minder spanning.
• Als u zich somber, bang of boos voelt over de pijn, kan dit de pijn erger maken. Praat over uw pijn met uw partner, vrienden of familie. Het is vaak prettig.
• U kunt een online cursus doen over omgaan met pijn, bijvoorbeeld Omgaan met pijn van Spierziekten Nederland.

• Is de pijn heftig of heeft u lange tijd pijn? Wordt de pijn erger of komt hij steeds terug? Ga dan naar uw huisarts. Samen kunt u onderzoeken wat uw pijn minder of erger maakt. U kunt bijvoorbeeld een pijndagboek bijhouden.
• Sommige mensen vinden het fijn om de pijnlijke plek warm te maken of juist koud.
• Zorg ervoor dat u genoeg slaapt.
• Bezig zijn met iets anders en ontspanning kunnen ervoor zorgen dat u minder pijn ervaart.
• Probeer door te gaan met wat u normaal ook deed elke dag.
• Blijf bewegen voor zo ver dat kan.

Omgaan met andere klachten

• Kramp:
  Minder alcohol en koffie drinken kan zorgen voor minder vaak kramp.
  Als u toch kramp heeft, rek dan de spier waarin u kramp heeft.
• Pijnlijke plekken of wondjes op uw voeten:
  • Loop niet op blote voeten.
  • Knip uw teennagels recht en niet te kort.
  • Zorg ervoor dat uw schoenen niet knellen. Let daar goed op als u nieuwe schoenen koopt.
  • Houd uw schoenen ondersteboven voordat u ze aantrekt. Zo weet u zeker dat er niets in zit.
  • Neem geen voetbad als u wondjes heeft. De wondjes genezen dan minder goed.
  • Bekijk uw voeten regelmatig. Ook de onderkant, bijvoorbeeld met een spiegel.
    Ziet u wondjes, of een andere kleur of vorm? Bel dan uw huisarts.
• Problemen met lopen of slappe spieren:
  Een therapeut kan u advies geven. Bijvoorbeeld een fysiotherapeut of ergotherapeut.

Begeleiding om u beter en sterker voelen (revalidatie)

Uw arts kan u doorsturen naar 1 of meer therapeuten, bijvoorbeeld een therapeut die:

• u helpt met bewegen (een fysiotherapeut of oefentherapeut)
• u helpt om zo veel mogelijk zelf te blijven doen en uw dagelijkse leven zo fijn mogelijk te maken (een ergotherapeut en/of maatschappelijk werker)
• u helpt om te gaan met alle emoties (een psycholoog)
• u helpt om gezond te eten (een diëtist)

Medicatie:

Medicijnen bij polyneuropathie:

• Amitriptyline, nortriptyline, duloxetine of venlafaxine.
• Gabapentine of pregabaline.
• Bij pijn op 1 plek helpt bij sommige mensen een pleister met lidocaïne.
  Soms krijgt u een crème met capsaïcine (een stof uit peper). Dit maakt de plek minder gevoelig na 1 tot 2 weken. U heeft in het begin vaak een branderig gevoel en een rode, pijnlijke huid.

Andere behandelingen:

U kunt bij pijn op 1 plek ook een apparaatje dragen met plakkers op uw huid. Dat apparaatje geeft kleine schokjes. De schokjes geven afleiding van de pijn en kunnen helpen om uw spieren te ontspannen. Dit heet TENS.

Beloop

Polyneuropathie gaat nooit helemaal over. U blijft er dus uw hele leven last van hebben. Er kunnen periodes zijn dat u er meer of minder last van heeft. Het kan zijn dat uw spieren steeds slapper worden door de schade aan uw zenuwen. Dan heeft u soms een hulpmiddel nodig. Bijvoorbeeld een spalk om te kunnen blijven lopen. Uw revalidatiearts, fysiotherapeut of ergotherapeut kan een hulpmiddel regelen en u helpen met hoe u het gebruik

Bijlagen

Referentie: Thuisarts