Duizeligheid

Symptomen

• Als u te snel opstaat uit uw bed of stoel, kunt u licht in het hoofd worden.
• Soms kost het zoveel kracht om uit een lage stoel te komen, dat u daarna nog even wankelt.
• U kunt het gevoel hebben dat u onvast op uw benen staat.
• Als u loopt en ineens omdraait of een snelle beweging maakt, valt u bijna.
• U kunt het gevoel hebben dat u op watten loopt (alsof u de grond onder uw voeten niet goed voelt).
• Lopen met een leesbril geeft een onzeker gevoel. U kunt dan namelijk niet goed zien waar u uw voeten neerzet.
• U voelt zich misschien onzeker of bent bang om te vallen.
• Angst kan hartkloppingen, hoofdpijn en duizeligheid geven. Van de duizeligheid kunt u weer angstig worden. Zo kunnen duizeligheid en angst elkaar erger maken.
• U durft misschien minder vaak naar buiten en bij anderen op bezoek. U kunt zich daardoor ook eenzaam en somber voelen.

Wanneer met spoed bellen?

Bel direct de huisarts of huisartsenpost als u opeens duizelig bent met 1 of meer van deze klachten:

• opeens dubbelzien, moeilijk praten, slikken of lopen, minder kracht of gevoel in een arm of been
• opeens minder kunnen horen
• opeens erge hoofdpijn of nekpijn
• als u gevallen bent of flauw gevallen bent
• hoofdpijn, misselijk en sloom en u bent in een ruimte zonder frisse lucht geweest
• als u diabetes heeft en misschien een te lage bloedsuiker

Welk soort duizeligheid heb ik?

• Een licht gevoel in uw hoofd. Het voelt alsof u bijna flauwvalt (of echt flauwvalt). Dit komt door: Lang staan en bij warmte, honger, dorst, heel moe, snel opstaan uit bed/stoel, stress, angst, heftige emotie zoals schrikken, bepaalde medicatie.
• Alles om u heen draait of beweegt. Of u heeft het gevoel dat u zelf rond draait of beweegt. Dit heet draai-duizeligheid.
  Dit komt vaak door een van deze problemen:
  • positie-duizeligheid (BPPD):
    U wordt duizelig als u uw hoofd opeens beweegt. Dit duurt een paar seconden tot minuten.
  • neuritis vestibularis:
    U bent een paar dagen zo duizelig dat u met uw ogen dicht in bed moet liggen.
    U bent ook misselijk en moet overgeven.
  • ziekte van Ménière:
    U heeft aanvallen van duizeligheid. Ze duren 20 minuten tot 12 uur.
    U hoort minder, heeft een vol gevoel in uw oren of u hoort een piep of brom.
    U kunt ook misselijk worden en overgeven.
  • aanvallen van duizeligheid bij of na migraine
    Als u migraine heeft of heeft gehad, kunt u soms opeens duizelig zijn. U ziet alles bewegen of draaien. Vaak bent u ook misselijk.
    U kunt ook hoofdpijn hebben, maar dat hoeft niet.
    Zo’n aanval van duizeligheid duurt vaak een paar uur.
• Een onvast gevoel in de benen. U bent bang om te vallen. Vooral als u al wat ouder bent, kunt u hier last van hebben.
  Het heeft vaak te maken met veel dingen, zoals minder spierkracht, een slechtere conditie, pijn in de gewrichten, slechter zien en medicijnen.

Oorzaken

• Conditie, spieren, gewrichten en botten. Op oudere leeftijd worden spieren zwakker als u weinig beweegt. Daardoor staat u minder stevig. Uw spieren en gewrichten worden stijver of doen soms pijn. U bent minder lenig. U kunt minder snel reageren om in evenwicht te blijven. Uw botten worden ook zwakker. Daardoor kunt u zich onzeker voelen en bang zijn om te vallen. Het probleem is dat u dan misschien nog minder gaat bewegen. Zo kunnen uw conditie, kracht en bewegingen steeds slechter worden.
• Evenwicht. Bij lopen en omdraaien kunt u moeite hebben uw evenwicht te bewaren. Dat komt omdat het evenwichtsgevoel in de spieren minder goed is. Dit komt bijvoorbeeld voor bij ouderen met diabetes. De zenuwen die gevoel doorgeven werken niet meer goed, door schade aan de zenuwen.
• Slecht zien. Op oudere leeftijd kunt u minder goed gaan zien. Als u bijvoorbeeld met een leesbril of multifocaal-bril loopt, kunt u niet goed zien waar u uw voeten neerzet. Daar kunt u duizelig van worden.
• Bloeddruk. Uw lichaam past zich niet snel genoeg aan. Bij ouderen komt dit vaak voor. Als u opeens opstaat, stroomt er even te weinig bloed naar uw hersenen.
• Van lang staan en warmte kunt u bijna flauwvallen. U krijgt een licht gevoel in het hoofd en het wordt zwart voor de ogen. Dat komt doordat uw bloedvaten dan even wijder worden. Er stroomt even minder bloed naar uw hart. Dit kunt u ook hebben bij honger of als u lange tijd heel moe bent.
• Hartkloppingen, een heel snelle of een langzame hartslag geven ook een licht gevoel in uw hoofd. Dat kan komen doordat uw hart dan even minder bloed naar uw hersenen pompt. Ook bij hartritme-stoornissen, een lekkende hartklep of hartfalen.
• Spanning, angst en heftige emoties kunnen uw hart sneller of langzamer laten kloppen. Dat kan een licht gevoel in het hoofd geven. U kunt dan ook flauwvallen.
• Somber zijn of heel moe. Ook hierdoor kunt u zich duizelig of zweverig voelen.
• Bijwerking van medicijnen.
  Veel medicijnen kunnen duizeligheid geven:
  slaappillen, plaspillen, bloeddrukpillen, sommige medicijnen tegen hartritme-stoornissen, pijn op de borst, depressie, psychose, angst, pijn, allergie of diabetes.
• Alcohol. Te veel alcohol kan ervoor zorgen dat u een licht gevoel in uw hoofd heeft en op uw benen wankelt.
• Bloedarmoede

Diagnose

Afhankelijk van diagnose.

Beleid

Adviezen

• Bewegen. Beweeg regelmatig. Ga bijv. wandelen of fietsen. Zo blijft u uw spieren gebruiken en blijft u fit en sterk.
  U kunt ook oefeningen doen. Een oefentherapeut of fysiotherapeut kan u hierbij helpen.
  Voelt u zich onzeker of onvast op de benen staan? Gebruik dan een stok of rollator. Dan staat u stevig en bent u minder bang om te vallen. U durft weer meer te bewegen en dat is belangrijk. Bekijk ook de andere adviezen om vallen te voorkomen.
• Evenwicht. U kunt oefeningen doen voor uw evenwicht. Een oefentherapeut of fysiotherapeut kan u hierbij helpen.
• Bloeddruk. Sta niet opeens op uit uw bed of stoel. Ga eerst op de rand van uw bed of stoel zitten. Houd u ergens aan vast als u gaat staan.
  Bewegen kan helpen het bloed terug naar uw hart en hersenen te pompen:
  Ga met 1 voet op uw tenen staan en met uw andere voet plat op de grond. Wissel om en zo steeds op en neer. Of maak stap-bewegingen met uw benen.
• Voorkom dat u flauwvalt:
  • Zorg dat u niet lang hoeft te staan.
  • Ga niet in kamers waar geen frisse lucht is.
  • Eet regelmatig iets en drink regelmatig water. Drink geen alcohol.
  • Ga zitten of liggen als u merkt dat u bijna flauwvalt.
• Goed zien. Doe uw leesbril af als u loopt. Een (andere) bril kan helpen om beter te zien.
• Geen slaappillen. Probeer geen slaappillen te gebruiken. Wilt u met slaappillen stoppen, dan kan uw huisarts u daarmee helpen.
• Praat over uw medicijnen Gebruikt u pillen voor de bloeddruk? Soms helpt het als u ze ’s avonds inneemt en niet ’s ochtends. Uw huisarts bespreekt met u of u minder van het medicijn kunt nemen of ermee kunt stoppen.
  Slikt u medicijnen tegen plasklachten? Ook deze kunnen duizeligheid geven. Bespreek met uw huisarts of u wilt stoppen met medicijnen tegen plasklachten.
• Controle bij diabetes. Heeft u diabetes mellitus, zorg dan dat u regelmatig voor controle naar uw huisarts of praktijkondersteuner gaat. Zo maakt u de kans op schade aan uw ogen kleiner.
• Drink geen alcohol als u zich niet zeker voelt op uw benen.
• Heeft u veel zorgen? Probeer problemen en oorzaken van spanning, stress, angst, somberheid en eenzaamheid te bespreken met mensen die u goed kennen.
  Vraag advies aan uw huisarts of maak een afspraak bij de praktijkondersteuner. Bij sommige problemen is het goed om met een maatschappelijk werker of psycholoog te praten.

Medicatie

Er zijn geen medicijnen die helpen tegen duizeligheid. Ook middelen zoals cinnarizine kunt u beter niet gebruiken. Ze helpen niet tegen duizeligheid. Ze hebben wel bijwerkingen.

Beloop

Ongeveer 1 op de 3 ouderen heeft na 6 maanden nog steeds last van duizeligheid.

• Heeft u andere medicijnen gekregen? Of heeft u meer of minder van een medicijn gekregen, bijvoorbeeld van een medicijn voor de bloeddruk? Kom dan na 2 tot 4 weken voor controle.
• Kom regelmatig op controle als u diabetes heeft.
• Blijft de duizeligheid en is er geen oorzaak aan te wijzen? Bespreek met uw huisarts hoe u hiermee om kunt gaan.
• Kijk wat u kunt doen om niet te vallen. Gebruik bijvoorbeeld een stok of rollator als u loopt.

Bijlagen

Referentie: Thuisarts