Algemeen
Veel baby’s worden op de derde of vierde dag na de geboorte een beetje geel. Er komt dan galkleurstof (bilirubine) uit het bloed in de huid en in het vlies van het oogwit. Dit heet geelzucht.
Symptomen
- Als de baby een lichte huid heeft, kun je het soms zien aan de huid van het gezichtje van de baby. De rest van de huid kan ook geel worden, als er meer galkleurstof in het bloed komt.
- Als je baby een donkere huid heeft of getint is, is de geelzucht nog moeilijker te zien. Je kunt soms wel zien dat het oogwit van je baby geler is.
Oorzaken
De baby wordt geel door galkleurstof. Dat heeft een gele kleur. De kleurstof ontstaat als er rode bloedcellen worden afgebroken. Dit gebeurt altijd bij een baby in de eerste dagen na de geboorte. De kleurstof komt in het bloed. En kleurt daardoor de huid en het oogwit een beetje geel. De lever haalt de kleurstof uit het bloed. Maar er is opeens veel kleurstof. De lever kan dat niet allemaal snel genoeg uit het bloed halen.
Ernst
Een beetje galkleurstof is niet erg. De kleurstof verdwijnt meestal vanzelf. 7 dagen na de geboorte is de gele kleur meestal weer weg.
Veel te veel galkleurstof in het bloed kan wel gevaarlijk zijn. Het kan schade geven aan de hersenen. Door schade aan de hersenen kunnen baby’s problemen krijgen met bewegen, denken en horen.
Sommige baby’s zijn 3 weken na de geboorte nog geel. Vaak is dat niet erg en verdwijnt de kleurstof vanzelf, ook na 3 weken. Soms komt het door een probleem of ziekte die zorgt voor te veel galkleurstof.
Diagnose
Op basis van klinische kenmerken.
Controles door kraamverzorgende
De kraamverzorgende kijkt elke dag naar de kleur van de baby en het oogwit. Maar aan de kleur van een baby is niet te zien of er te veel galkleurstof is. Het maakt niet uit welke kleur huid je baby heeft.
Andere dingen zijn bij elke baby veel belangrijker om op te letten, zoals:
- of de baby goed reageert
- of de baby goed drinkt
- of de baby genoeg plast
- of de baby goed poept
- of de baby er ziek uit ziet
Controles door verloskundige
De verloskundige controleert je baby ook een paar keer in de eerste week.
De verloskundige kan de galkleurstof testen met een meting via de huid of met een prikje in de hiel.
Controle door verpleegkundige consultatie-bureau
Ongeveer 2 weken na de geboorte komt de verpleegkundige van het consultatie-bureau bij je. Zij weegt en bekijkt je baby. Als zij je baby nog geel vindt, stuurt zij je door naar de huisarts.
De huisarts laat dan bloed prikken om de galkleurstof te meten. Of de huisarts stuurt je door naar de kinderarts.
Als baby’s lang geel blijven, is dat vaak normaal en gaat het vanzelf weg. Maar soms kan dat komen door bijvoorbeeld een leverprobleem, een ontsteking, een erfelijke ziekte of een stofwisselingsziekte.
Beleid
Voorlichting:
In deze situaties is er een grotere kans dat je baby te veel galkleurstof krijgt:
- De baby is te vroeg geboren.
- De borstvoeding gaat niet goed en de baby krijgt weinig melk binnen.
- De baby heeft bij de bevalling blauwe plekken gekregen.
- De bloedgroepen van moeder en baby passen niet bij elkaar.
Dit heet rhesus-antagonisme of ABO-antagonisme. - Een ouder broertje of zusje is ook geel geweest. En heeft daarvoor in het ziekenhuis onder een blauwe lamp gelegen.
- Mensen in je familie hebben erfelijke ziekten die zorgen voor meer bloed-afbraak.
Zoals sferocytose en G6PD-deficiëntie.
Adviezen:
Goed drinken is belangrijk. De galkleurstof gaat dan sneller uit het bloed van je baby. De baby poept en plast het uit.
Geef je borstvoeding?
- Leg dan je baby de eerste dagen na de geboorte 8 tot 12 keer per 24 uur aan je borst.
- Zo maak je veel melk en kan je baby veel drinken.
Geef je flesvoeding?
- Bespreek met je verloskundige of kraamverzorgende of je baby genoeg drinkt.
Behandeling in het ziekenhuis bij teveel billiribine:
- Behandeling met blauw licht.
Hoe lang de lichtbehandeling duurt, verschilt per baby. Het ligt eraan hoe snel de galkleurstof in het bloed minder wordt.
Bijlagen
Meer informatie:
Wanneer bellen als je denkt dat je baby te veel galkleurstof heeft?
Spoed: Bel direct je verloskundige of huisarts als je baby in de eerste 24 uur na de geboorte geel wordt. Je baby moet dan meteen naar de kinderarts.
Spoed: Bel ook direct je verloskundige, huisarts of de huisartsenpost als je 1 of meer van deze dingen merkt aan je baby in de eerste week na de geboorte:
- slecht drinken, bijvoorbeeld even drinken en meteen in slaap vallen
- suf zijn, niet goed reageren, bijvoorbeeld als je je baby aan de borst legt
- slap, minder actief
- een lage temperatuur: lager dan 36 graden
- een hoge temperatuur: 38 graden of hoger
- zacht huilen met een hoge toon
Referentie: Thuisarts