Herpes genitalis

Algemeen

Herpes genitalis is een soa. Je kunt het krijgen door seks met iemand die het heeft. Het is dus besmettelijk. De oorzaak is een virus. Incubatietijd: 1 week. Meestal is herpes niet gevaarlijk.

Symptomen

De meeste mensen merken niets van herpes.

De eerste keer klachten

Soms ziek met koorts en spierpijn.

Pijnlijke blaasjes rond geslachtsdelen/anus.
De blaasjes zijn gevuld met vocht. Ze gaan vanzelf open en worden wondjes. Er komt dan meestal een korstje op.

Je kunt ook 1 of meer van deze dingen merken:

• pijn of branderig gevoel bij het plassen
• bulten onder de huid in je liezen: je lymfeklieren zijn dan dikker dan normaal
• als vrouw kun je ook last krijgen van:
  • pijn of jeuk bij je vagina
  • vocht uit je vagina: meer of anders dan je gewend bent

Nog een keer klachten

Je kunt vaker last krijgen van herpes. De blaasjes komen dan weer terug. De klachten zijn dan meestal minder erg dan de eerste keer dat je klachten kreeg.

Soms krijg je pas na jaren weer last.

Als herpes aan je handen zit en je raakt je gezicht aan, kun je ook een koortslip of een oogontsteking door herpes krijgen.

Oorzaken

Je krijgt herpes door seks met iemand die besmet is.

Herpes zit in het vocht van de blaasjes. Als een blaasje open is, kan het virus tijdens de seks op je penis, vagina, anus of lippen komen. Ook kan het op je handen en vingers komen.
Soms kan iemand die herpes heeft zonder blaasjes toch anderen besmetten.

Je kunt herpes dus krijgen door:

• seks waarbij de penis in de vagina gaat
• seks waarbij de penis in de anus gaat
• pijpen (penis in mond)
• beffen (mond tegen vagina)
• naakt op elkaar liggen, waarbij je penis, vagina of anus tegen de penis, vagina of anus van de ander aankomt
• direct na elkaar een dildo of vibrator gebruiken
• via vingers, zoals bij vingeren en aftrekken

Door seks met condoom heb je een kleinere kans om herpes te krijgen. Maar het kan wel. Als er bijvoorbeeld vocht van een blaasje op je huid, lippen of handen komt.

Seks met koortslip kan herpes geven

In de blaasjes van een koortslip zit ook het herpes-virus.

Heb je een koortslip? Of heeft je sekspartner een koortslip? Dan kun je door pijpen, beffen of rimmen ook herpes aan je penis, vagina of anus krijgen.

Diagnose

Vaak al basis van klinische kenmerken.
Eventueel met een wattenstokje wat vocht uit de blaasjes nemen voor analyse. De huisarts kan wel bloedonderzoek doen als deze 2 dingen voor jou gelden:

– Je bent 27 weken of langer zwanger.
– Je hebt voor het eerst klachten van herpes.

Eventueel ook op andere SOA’s testen.

Beleid

Adviezen:

Dit kun je doen om tegen te gaan dat je sekspartners herpes krijgen:

• Gebruik altijd een condoom.
• Heb geen seks als je veel klachten hebt. Dan ben je het meest besmettelijk. Ook kunnen de blaasjes en wondjes makkelijker genezen als je geen seks hebt.
• Pijp of bef je sekspartner niet als je een koortslip hebt.
• Raak de blaasjes en wondjes zo weinig mogelijk aan. Was je handen als je ze toch hebt aangeraakt.

Medicatie:

Een behandeling met medicijnen is meestal niet nodig. De klachten van herpes gaan vanzelf weer over. Antivirale middelen beperken de duur en de ernst van de ziekteverschijnselen, evenals de duur van de uitscheiding van het virus. Het virus blijft echter aanwezig.

Bij blaasjes en klachten:

• indrogende crème zoals zinkzalf (zinkoxide op de huid). De blaasjes drogen dan sneller op.
• pijnstillende crème op de blaasjes, zoals lidocaïne op de huid.

Behandeling bij veel blaasjes en wondjes

Bij herpes met veel blaasjes en wondjes kun je pillen krijgen. De blaasjes en wondjes gaan door de pillen sneller weg.

• Bij niet-zwangere patiënten met ernstige klachten: valaciclovir 2 dd 500 mg gedurende 5 dagen.
• Bij immuungecompromitteerde patiënten: valaciclovir 2 dd 1000 mg gedurende 10 dagen of tot re-epithelialisatie van de laesies optreedt.
• Start de behandeling < 5 dagen na het begin van de symptomen of zolang de herpesinfectie nog in progressie is
• Begin zo snel mogelijk met de pillen. Heb je al 5 dagen of langer klachten? Dan werken pillen niet meer.
• De pillen remmen het virus. Er zijn geen pillen die het virus doden.

Recidief

• Behandel patiënten met geringe klachten symptomatisch met een indrogende pasta, bijvoorbeeld zinkoxidesmeersel, zinkoxidevaselinecrème 10% (beter afwasbaar) of zinksulfaatvaselinecrème 0,5% (geeft geen vlekken).
• Overweeg lokale pijnstilling met lidocaïnezinkoxidesmeersel 5%, of systemische pijnstilling met paracetamol of een NSAID.
• Bij patiënten met ernstige klachten: valaciclovir 2 dd 500 mg gedurende 3-5 dagen. Bij immuungecompromitteerde patiënten: valaciclovir 2 dd 1000 mg gedurende 5 dagen.
• Start de behandeling < 48 uur na het ontstaan van de eerste tekenen (prodromen).
• Wees alert op eventuele secundaire bacteriële infecties en behandel deze.

Recidiefprofylaxe

• Overweeg bij frequente recidieven (> 6 per jaar) met veel klachten valaciclovir 1 dd 500 mg.
• Evalueer na 6-12 maanden en bespreek daarna samen met de patiënt of de medicatie op proef kan worden gestaakt.
• Hervat de medicatie als na het staken frequent recidieven optreden (≥ 2 episoden in korte tijd) en evalueer vervolgens jaarlijks.

Zwangeren 

• Bij zwangerschapsduur ≥ 34 weken en primo-infectie:
  • verwijs de patiënt naar de gynaecoloog
  • overleg met de gynaecoloog of diagnostiek en behandeling alvast gestart moeten worden
• Overweeg in overleg met de verloskundige of gynaecoloog, indien er sprake was van een recidief of primo-infectie bij < 34 weken amenorroeduur, profylactisch aciclovir 3 dd 400 mg oraal, gedurende de laatste 4 weken van de zwangerschap om besmetting van de pasgeborene te voorkomen.
• Bij zwangerschapsduur < 34 weken met veel klachten van uitgebreide, al dan niet primaire herpes: start aciclovir 5 dd 200 mg of 3 dd 400 mg oraal, beide gedurende 5 dagen.

Beloop

Als je voor het eerst klachten hebt, genezen de blaasjes en wondjes meestal binnen 3 weken.

Nadat je klachten weg zijn, blijft het virus aanwezig in je lichaam. Je merkt daar niets van.

Het virus kan weer blaasjes en wondjes geven als je afweer minder goed is. Bijvoorbeeld bij stress, griep of als je ongesteld bent. Of door medicijnen, zoals chemotherapie.

• De klachten kunnen beginnen met een tintelend of prikkend gevoel in je huid.
• Daarna komen er blaasjes.
• De blaasjes verdwijnen meestal binnen 2 weken.

Meestal zijn deze klachten minder erg dan bij de eerste keer dat je klachten had.

Bijlagen

Foto’s:

Meer informatie:

Zwangerschap

Ben je zwanger en krijg je voor het eerst herpes? Dan kun je tijdens de bevalling je baby besmetten. Je baby kan dan na de geboorte een ontsteking krijgen van de huid of ogen. Of een ernstige hersenvlies-ontsteking.

• Ben je 34 weken of langer zwanger en krijg je voor het eerst herpes? Dan verwijzing naar gynaecoloog. Meestal moet je dan bevallen met een keizersnede.
• Ben je korter dan 34 weken zwanger en krijg je voor het eerst herpes? Meestal kun je dan pillen tegen herpes krijgen. De huisarts of verloskundige bespreekt dit met een gynaecoloog.

Als je al eerder herpes hebt gehad, kun je meestal normaal bevallen.

Herpes heeft geen invloed op de kans om zwanger te worden. Vrouwen die herpes hebben gehad hebben dezelfde kans om zwanger te worden als vrouwen die geen herpes hebben gehad.

Auteur: H.I.Uslu, Huisarts

Referentie: NHG-standaard, Thuisarts