Hyperthyreoïdie

Algemeen

De schildklier maakt een hormoon en geeft het af aan het bloed. Dat hormoon helpt uw lichaam om van eten energie te maken. Dit heet stofwisseling.  Ook de hersenen maken een hormoon. Dit hormoon zorgt ervoor dat de schildklier goed werkt. Als uw schildklier te snel werkt, maakt de schildklier te veel van dit hormoon. Daardoor maakt uw lichaam extra energie en gaat alles in uw lichaam sneller werken: uw stofwisseling wordt sneller.

Symptomen

  • hartkloppingen.
  • beven.
  • zweten
  • voelt zich onrustig of snel geïrriteerd
  • moeheid
  • diarree
  • afvallen
  • warme en vochtige huid
  • uitpuilende ogen (soms): de ogen lijken groter dan normaal, kunnen pijnlijk zijn en kunnen minder scherp zien
  • schildklier is groter dan normaal
  • onregelmatig ongesteld.

Oorzaken

  • Bij ongeveer 8 van de 10 mensen werkt de schildklier te snel door de ziekte van Graves.
    Bij deze ziekte is de afweer in de war. De afweer van het lichaam valt dan de schildklier aan. De schildklier gaat dan te veel hormonen maken. Zo’n ziekte van de afweer heet een auto-immuunziekte.
  • Bij ongeveer 1 van de 10 mensen werkt de schildklier te snel door struma. Hierbij groeit de schildklier langzaam, in een paar jaren. De schildklier maakt hierdoor ook teveel hormonen.

Soms is er een andere oorzaak waardoor de schildklier te snel werkt:

  • medicijnen met lithium of jodium erin
  • ontsteking van de schildklier door een virus
  • andere afweerziekte
  • goedaardig gezwel in de schildklier

U heeft een grotere kans op een schildklierziekte:

  • familiar voorkomen
  • vrouw zijn
  • in het eerste jaar na uw bevalling
  • oudere leeftijd

Diagnose

Op basis van klinische kenmerken + bloedonderzoek.

  • Er is te veel TV schildklierhormoon in het bloed.
    Normaal is het vrije T4 tussen 9,0 en 24,0 pmol/l
  • Er is meestal minder hormoon TSH uit de hersenen dat de schildklier helpt.
    Normaal is het TSH tussen 0,4 en 4,0 mU/l

Soms kan in het bloed ook de oorzaak gevonden worden. Dan wordt er gekeken of de afweer in de war is of dat er een ontsteking in de schildklier is.

Uw huisarts voelt aan uw schildklier. Voelt hij/zij knobbels, dan wordt er een echo gemaakt.

Beleid

Er zijn 3 manieren om een te snel werkende schildklier te behandelen:

Medicijnen

Bij een te snel werkende schildklier zijn 2 verschillende behandelingen met medicijnen mogelijk:
– met 2 medicijnen of met 1 medicijn. Beide manieren werken even goed.

2 medicijnen
U krijgt een medicijn dat zorgt dat de schildklier stopt met werken en u krijgt schildklier-hormoon.

  • Eerst krijgt u het medicijn waardoor de schildklier stopt met werken en geen hormonen meer maakt.
    – Meestal thiamazol, soms PTU (propylthiouracil).
  • Als u erg veel klachten heeft van de te snel werkende schildklier, dan krijgt u de eerste 6 weken ook een bètablokker. Hierdoor worden de klachten snel minder.
  • Na 6 weken wordt de hoeveelheid schildklier-hormoon in het bloed gecontroleerd.
  • Hierna krijgt u er pillen met schildklier-hormoon bij: levothyroxine
  • Na weer 6 weken bloedonderzoek. Als het nodig is meer of minder pillen.
  • Het eerste jaar wordt uw bloed regelmatig gecontroleerd.

1 medicijn

U krijgt een medicijn dat zorgt dat de schildklier minder snel gaat werken.
– Meestal thiamazol, soms PTU (propylthiouracil).

  • U begint met het medicijn. Hierdoor gaat uw schildklier minder snel werken. Het is belangrijk dat u niet te veel van dit medicijn krijgt.
  • Het eerste jaar tot anderhalf jaar wordt de hoeveelheid schildklier-hormoon in het bloed regelmatig gecontroleerd. Zo is te zien of u de juiste hoeveelheid medicijn slikt. Als het nodig is krijgt u meer of minder pillen.
  • Soms moet u toch nog een tweede medicijn met schildklier-hormoon (levothyroxine) erbij gaan slikken, als 1 medicijn niet goed genoeg werkt.

De behandeling met 1 medicijn geeft misschien wat minder bijwerkingen dan behandeling met 2 medicijnen. Wel is het moeilijker om met 1 medicijn de hoeveelheid pillen te vinden die het beste bij u past.

Radioactief jodium

– U krijgt in het ziekenhuis een pil met radioactief jodium.
– Door de straling van het jodium maakt de schildklier minder schildklier-hormoon.

Operatie

Bij een operatie wordt de schildklier weggehaald. Als de schildklier groter is geworden, dan heeft een operatie deze voordelen:
– De druk op uw luchtpijp wordt minder.
– De bult in de hals verdwijnt.

Nadelen:

  • De rest van het leven pillen met schildklier-hormoon slikken.
  • Als de zenuw naast de schildklier beschadigd wordt, is er een kleine kans dat u altijd hees blijft.
  • Soms kan de bij-schildklier beschadigen. U moet dan de rest van uw leven vitamine D en pillen met kalk nemen.

Beloop

Met medicijnen

  • Als u medicijnen gebruikt bij de ziekte van Graves, wordt uw bloed elke 3 maanden gecontroleerd. Meestal kunt u na 1 jaar of anderhalf jaar stoppen met de medicijnen. Na 6 weken wordt dan uw bloed weer gecontroleerd. Daarna krijgt u 1 jaar lang elke 3 maanden een controle.
    Bij ongeveer de helft van de mensen blijft de schildklier daarna normaal werken en komt de ziekte niet meer terug.
    Bent u met de medicijnen gestopt en komt de ziekte terug? Dan kunt u weer kiezen welke behandeling u wilt: medicijnen, radioactief jodium of een operatie.
  • Als u medicijnen gebruikt bij een groter geworden schildklier (struma), dan moet u deze meestal de rest van uw leven blijven slikken. U komt 1 keer per jaar op controle. Als u klachten heeft, moet u eerder terugkomen.

Na een behandeling met radioactief jodium

Na een behandeling met radioactief jodium is er een kans dat u de rest van uw leven genezen bent.
Bij de ziekte van Graves is er een kans dat u later toch nog pillen met schildklier-hormoon moet slikken.

Na een operatie

Na een operatie moet u uw hele leven pillen met schildklier-hormoon slikken.

Bijlagen

Meer informatie:

Verschillende merken pillen met schildklier-hormoon

Er zijn verschillende merken van . In sommige merken zit meer schildklier-hormoon dan in andere. Ook kan uw lichaam de verschillende merken anders opnemen. Het is daarom belangrijk dat u steeds hetzelfde merk gebruikt.

Soms is uw merk er tijdelijk niet en krijgt u een ander merk van de apotheek. U slikt dit nieuwe merk 6 weken. Dan spreekt uw huisarts met u af dat u bloed laat prikken.

Nadelen radioactief jodium

Bij de ziekte van Graves heeft deze behandeling een nadeel. De schildklier gaat dan jaren later meestal te langzaam werken. Dan moet u toch nog pillen met schildklier-hormoon slikken.

Vrouwen die radioactief jodium hebben gebruikt, mogen de 6 maanden erna niet zwanger worden.
Mannen die radioactief jodium hebben gebruikt, mogen de 6 maanden erna geen vrouw zwanger maken.
Zwangere vrouwen worden niet behandeld met radioactief jodium.

Zwangerschap

Welke invloed heeft mijn snel werkende schildklier op mijn baby?

Bij een te snel werkende schildklier heb je meestal veel van deze 2 stoffen in je bloed: schildklier-hormonen + antistoffen tegen de schildklier. Deze 2 stoffen komen ook bij je baby als je zwanger bent. Dat is niet goed voor de groei en ontwikkeling van een baby. Veel antistoffen kunnen ervoor zorgen dat je baby zelf ook te veel schildklier-hormoon gaat maken. Je baby krijgt dan dus te veel schildklier-hormonen van jou en gaat zelf ook te veel schildklier-hormonen maken.

Welke risico’s zijn er als mijn schildklier te snel werkt tijdens mijn zwangerschap?

Het risico is groter dat je een miskraam krijgt.

Risico’s voor je baby

Er is een grotere kans op 1 of meer van de volgende dingen:

  • Je baby groeit niet goed.
  • De schedel van je baby ontwikkelt niet goed.
  • De schildklier van je baby wordt te groot.
  • De schildklier van je baby werkt te snel.
  • Het hart van je baby klopt te snel.
  • Je baby wordt te vroeg geboren.
  • Je baby kan overlijden in de buik.

Risico’s voor jezelf

  • Je kunt een te hoge bloeddruk krijgen (dit heet pre-eclampsie).
  • Je kunt een aanval krijgen met hoge koorts, hartkloppingen, misselijkheid, overgeven en diarree. Je kunt daarbij in de war zijn of zelfs in coma raken.

Adviezen als u zwanger wilt worden met een snelle schildklier

  • Wil je zwanger worden? Bespreek dit dan al vroeg met de huisarts of specialist in het ziekenhuis (gynaecoloog of endocrinoloog). Het liefst enkele maanden voordat je wilt stoppen met voorbehoedmiddelen.
  • Er is dan nog genoeg tijd voor de behandeling van de te snelle schildklier. In de zwangerschap kun je namelijk niet geopereerd worden of radioactief jodium krijgen.
  • Wil je een behandeling met radioactief jodium? Doe dit minimaal 6 maanden vóór je zwanger wilt worden. Radioactief jodium blijft namelijk nog lang in je lichaam en kan aangeboren afwijkingen veroorzaken bij de baby.
  • Wil je geen behandeling met radioactief jodium? Of wil je geen 6 maanden wachten? Dan kun je het beste tabletten gebruiken die de schildklier remmen. Je krijgt tabletten in een zo laag mogelijke dosering. De internist zal je controleren.

Behandeling van een te snel werkende schildklier tijdens de zwangerschap

Vertel het direct aan je internist en verloskundige of gynaecoloog dat je zwanger bent.

  • Je bloed wordt gecontroleerd. Als het nodig is, krijg je een andere behandeling.
  • Is je schildklier-hormoon normaal? Dan krijg je om de 6 weken bloedonderzoek.
  • Heb je te veel schildklier-hormoon? Dan kun je het beste alleen pillen slikken die de schildklier remmen. Je gynaecoloog of internist geeft je pillen met zo weinig mogelijk medicijn erin.
  • In de eerste 3 maanden van je zwangerschap kun je het beste het medicijn PTU ( ) gebruiken.
  • Daarna kun je of PTU gebruiken. Bespreek met je arts welk medicijn het beste bij jou past.
  • Kun je niet goed tegen de pillen? Of heb je heel veel pillen nodig? Dan is heel soms een operatie aan je schildklier nodig. Dit gebeurt meestal tussen week 13 en week 27 van je zwangerschap.
  • Als je zwanger bent kun je geen radioactief jodium krijgen.

Onderzoek bij een te snel werkende schildklier tijdens de zwangerschap

  • Je krijgt ongeveer om de 4 tot 6 weken bloedonderzoek. Dan wordt gemeten hoe je schildklier werkt en of je meer of minder medicijnen moet krijgen.
  • Ook wordt 1 tot 3 keer in je zwangerschap gemeten hoeveel antistoffen in je bloed zitten.
    • Heb je heel weinig antistoffen? Dan heeft je baby er waarschijnlijk geen last van.
    • Heb je veel antistoffen? Dan controleert de gynaecoloog extra vaak deze dingen:
      • de hartslag van je baby
      • de schildklier van je baby
      • of je baby goed groeit

Is de uitslag van 1 van deze controles niet normaal? Dat kan komen doordat de schildklier van je baby te snel werkt. Jij kunt dan medicijnen gaan gebruiken die jouw schildklier remmen. Dit komt bijna nooit voor.

Hoe gaat de bevalling bij een te snel werkende schildklier?

Je kunt via de vagina bevallen.

Je kunt met hulp van een verloskundige bevallen als al deze dingen voor jou kloppen:

  • Je gebruikt geen medicijnen meer tegen een te snel werkende schildklier.
  • Je hebt weinig antistoffen.
  • Je hebt geen klachten.

Als je wel medicijnen gebruikt, veel antistoffen hebt of klachten hebt, kun je met hulp van de gynaecoloog bevallen.

Hoe gaat het verder na de bevalling bij een te snel werkende schildklier?

Met jezelf

  • Met bloedonderzoek wordt je eigen schildklier-hormoon gemeten. De internist overlegt met jou of de behandeling veranderd moet worden.
  • Gebruik je maar weinig pillen die je schildklier remmen? Dan kun je borstvoeding geven.

Met je baby

  • Meestal onderzoekt de kinderarts je baby na de geboorte.
  • Het kan zijn dat er na de geboorte een beetje bloed uit de navelstreng wordt gehaald. Er wordt gemeten hoeveel schildklier-hormoon erin zit.
    • Heeft je baby te weinig schildklier-hormoon? Dan kan je baby schildklier-hormoon krijgen.
    • Heeft je baby te veel schildklier-hormoon? Dat kan komen door jouw antistoffen die nog in je baby zitten. Die zullen na een aantal weken uit het lichaam van je baby verdwijnen. De hoeveelheid schildklier-hormoon wordt dan ook weer normaal.
    • De meeste baby’s houden geen schildklier-problemen.
  • Heb je veel antistoffen? Dan onderzoekt de kinderarts de eerste paar dagen en weken een aantal keer het bloed van je baby.
    De antistoffen zitten langer (enkele weken) in het bloed. Die kunnen ervoor zorgen dat je baby zelf te veel schildklier-hormoon aanmaakt. Pas na een paar weken is te zien of de schildklier van je baby normaal werkt.

Wanneer bel ik een arts tijdens of na de zwangerschap met een te snel werkende schildklier?

Bel direct je arts of verloskundige als je 1 of meer van deze klachten hebt:

  • hoge koorts
  • hartkloppingen
  • verwardheid
  • ernstige diarree
  • overgeven

Dit zijn allemaal klachten die kunnen passen bij een schildklierstorm (thyreotoxische crisis). Dit is ernstig. Je schildklier werkt dan veel te snel.
Je hebt hier iets meer kans op tijdens de zwangerschap en als je net bevallen bent. Maar het komt heel weinig voor.

Referentie: Thuisarts