Algemeen
Het keratoacanthoom is een goedaardige snelgroeiende huidtumor die meestal ontstaat op aan zon blootgestelde delen van het lichaam. Deze huidtumor verdwijnt spontaan zonder behandeling. Keratoacanthoom komt bij mannen ongeveer 3 keer zo vaak voor als bij vrouwen. Bij donkere rassen komt deze huidtumor weinig voor.
Symptomen
- Een keratoacanthoom groeit vanuit een plek in de huid waar een haarzakje met bijbehorend talgkliertje zit.
- In een paar weken groeit daar een huidkleurig, roze of rood bobbeltje.
- Het bobbeltje kan 1 tot 2, soms zelfs 3 centimeter groot worden.
- Middenin het bobbeltje ontstaat geleidelijk een zogenaamde hoornprop. Dat is een ophoping van hoorncellen van de huid en ziet er uit als een grijszwart of bruinzwart korstje.
- U krijgt meestal maar 1 keratoacanthoom tegelijk.
Meestal voelt u niets van een keratoacanthoom.
Oorzaken
Overal waar er uit de huid een haar groeit zit er onderhuids een zogenaamd haarzakje. We denken dat jarenlange blootstelling aan zonlicht er voor kan zorgen dat de cellen in die haarzakjes zich anders en sneller gaan delen. Zoals bij andere huidafwijkingen lijkt ook een keratoacanthoom te worden veroorzaakt door zonlicht.
De kans om een keratoacanthoom te krijgen is groter als:
- u jarenlang zonlicht direct op uw onbeschermde huid heeft gehad;
- u veel straling van hoogtezon, zonnebank of solarium heeft gehad (opgeteld met zonnestralen buiten);
- uw huid in het verleden vaak is verbrand;
- u veel in de zon was in uw kinderjaren;
- u een lichte huid, lichte ogen, sproeten, lichtblond of rood haar heeft, en makkelijk verbrandt in de zon.
Helemaal zeker is dit niet want een keratoacanthoom groeit ook wel eens op een plek waar meestal geen zon komt.
Diagnose
Het keratoacanthoom vertoont soms een gelijkenis met de kwaadaardige tumor plaveiselcelcarcinoom. Om deze reden wordt een keratoacanthoom dan ook vaak door uw huidarts preventief verwijderd en onderzocht. Het plaveiselcelcarcinoom groeit echter veel langzamer, is meestal niet symmetrisch van vorm en geneest nooit spontaan.
Om het nog moeilijker te maken is het weefsel onder de microscoop van de beide aandoeningen bijna niet van elkaar te onderscheiden. In feite is het verschil in de snelheid waarop de afwijkingen ontstaan het enige ‘houvast’ dat de arts heeft om het onderscheid te maken. De meeste dermatologen houden de grens aan van 6 weken. Is de afwijking in minder dan 6 weken ontstaan en zeer snel gegroeid is er waarschijnlijk sprake van een keratoacanthoom. Wanneer de tumor meer tijd nodig gehad heeft om uit te groeien is de kans groter dat het gaat om een plaveiselcelcarcinoom. In het geval van twijfel zal altijd gekozen worden voor het volledig operatief verwijderen van de afwijking.
Beleid
Indien de tumor zich op een gunstige lokalisatie bevindt, kan er worden afgewacht totdat de tumor spontaan verdwijnt. Meestal wordt de tumor echter preventief via een kleine excisie verwijderd vóórdat deze een te grote omvang aanneemt en mechanische bezwaren geeft. De tumor wordt dan onder plaatselijke verdoving verwijderd door middel van uitlepelen of excisie.
Beloop
Na ongeveer 2 tot 3 maanden zal de tumor spontaan verdwijnen. Zij laat echter lelijke ingezonken littekens achter. In sommige gevallen kan de tumor echter weer terugkeren, zelfs na een operatieve verwijdering.
Bescherming tegen de zon
Heeft u een keratoacanthoom gehad? Dan is dat een reden om u voortaan goed te beschermen tegen de zon. Dat betekent:
- niet in de volle zon zitten
- een hoed op
- zo nodig luchtige bedekkende kleding aan
- een paar keer per dag goed insmeren met minimaal factor 30.
Bijlagen
Foto’s:
Referentie: Thuisarts, Huidarts, Huidziekten