Algemeen
Hormonen zorgen ervoor dat er ongeveer 1 keer per maand een eicel vrijkomt. Het slijmvlies aan de binnenkant van je baarmoeder wordt ook dikker. Als er een zaadcel van de man bij de eicel komt, kan deze in het slijmvlies verder groeien. Je bent dan zwanger. Als er geen zaadcel bij de eicel komt, dan komt deze samen met wat bloed via de vagina naar buiten. Je bent dan ongesteld.
Oorzaken
Puberteit: hormonen veranderen
In de eerste 5 jaar dat je ongesteld wordt, kun je onregelmatig ongesteld zijn. Dat komt doordat je vrouwelijke hormonen veranderen, maar nog niet regelmatig. Als je al een keer ongesteld bent geweest, dan weet je dat je eierstokken en baarmoeder goed werken. Je hoeft je dan geen zorgen te maken, je kunt afwachten.
Zwangerschap
Borstvoeding
Geef je borstvoeding? Dan kunnen hormonen vaak ervoor zorgen dat de eisprong en de ongesteldheid wegblijft.
Overgang
In de overgang kan er meer tijd tussen je ongesteldheid zitten. Dit komt doordat de hoeveelheid hormonen in je bloed verandert. Vaak heb je dan ook andere klachten, zoals warmte-aanvallen (opvliegers) of een droge vagina. De overgang kan beginnen als je tussen de 40 en 60 jaar oud bent. De laatste ongesteldheid is gemiddeld bij vrouwen als ze 51 jaar zijn.
Medicijnen
- medicijnen tegen angst of depressie
- medicijnen tegen verwardheid (antipsychotica)
- anticonceptie
Stress, heel zwaar sporten, problemen met eten of je gewicht
Deze dingen kunnen er ook voor zorgen dat je niet meer ongesteld wordt:
- veel stress, bijvoorbeeld doordat je iets ergs meemaakt
- heel zwaar of heel vaak sporten
- eetproblemen
- veel afvallen
- erg mager zijn
Andere oorzaken
- na een operatie aan je baarmoeder of baarmoedermond
- bij problemen met je schildklier
- als je te vroeg in de overgang bent, voor je 40e jaar. Dit gebeurt bij 1 op de 100 vrouwen.
- als er te veel blaasjes met eicellen groeien in je eierstokken door PCOS. Je kunt dan ook acne, overbeharing of overgewicht hebben.
- als je hersenen te veel van het hormoon prolactine maken. Er kan dan melk uit je borsten komen.
- als je eierstokken of bijnieren te veel mannelijk hormoon maken. Je kunt dan overbeharing hebben.
Diagnose
Op basis van klinische kenmerken + eventueel aanvullend onderzoek.
Beleid
Zwangerschapstest en voorbehoedmiddel
Als je niet ongesteld wordt en je zwanger zou kunnen zijn, doe dan een zwangerschapstest en gebruik een voorbehoedmiddel bij seksuele contact.
Omgaan met stress
Probeer bij veel stress te kijken hoe dat komt. Vaak kun je daar wel iets aan veranderen.
Gezond bewegen
Is heel zwaar of heel vaak sporten misschien de oorzaak? Dan kun je met je huisarts bespreken of het nodig is daar iets aan te doen. Het kan op zich geen kwaad als je door het sporten tijdelijk niet ongesteld wordt. Je kunt er ook voor kiezen wat minder zwaar en vaak te sporten.
Gezond eten
Ben je erg mager, veel afgevallen of heb je problemen met eten? Dan is het belangrijk om te kijken hoe dat komt. Meestal word je vanzelf weer ongesteld wanneer je gezond eet en een gezond gewicht hebt. Praat erover met je huisarts.
Medicijnen
Gebruik je medicijnen die je ongesteldheid tegenhouden? Bijvoorbeeld medicijnen tegen depressie of psychose? Bespreek dit met je huisarts.
Er zijn geen medicijnen die ervoor kunnen zorgen dat je vanzelf weer ongesteld wordt.
Beloop
De meeste vrouwen worden vanzelf weer ongesteld, vaak binnen enkele maanden. Maak een afspraak met je huisarts als dit niet gebeurt.
Ook als je zwanger wil worden, is het goed om dit met je huisarts te bespreken.
Soms stelt de huisarts voor met bepaalde medicijnen te stoppen. Dan is het belangrijk regelmatig te bespreken hoe het gaat. Stop alleen na overleg met je huisarts.
Heb je problemen met eten of met je gewicht, dan kunnen gesprekken met de praktijkondersteuner, een diëtist of een psycholoog helpen.
Bijlagen
Referentie: Thuisarts