Algemeen
Speeksel wordt gemaakt in speekselklieren. In speeksel zitten kalkdeeltjes. Als die samenklonteren ontstaat een speekselsteen. De steen kan een afvoerbuisje van de speekselklier afsluiten. Het speeksel stroomt dan niet meer weg. Hierdoor zwelt de speekselklier op, want de klier blijft speeksel maken. Soms komt er een bacterie of virus in de verstopte klier. Dan ontstaat een ontsteking van de speekselklier.
Er zijn 3 grote speekselklieren aan beide kanten van uw gezicht:
- vlak voor het oor
- onder de hoek van de onderkaak
- onder de tong
Symptomen
Verschijnselen van een speekselsteen zijn:
- Verdikking en/of pijn in de onderkaak of vlak voor het oor.
- De pijn en/of verdikking komt in aanvallen. Een aanval kan een paar uur duren.
- De klachten beginnen vlak voor het gaan eten of tijdens het eten. Dan wordt er namelijk meer speeksel gemaakt. De speekselklier zwelt extra op.
Bij een ontsteking van de speekselklier kunt u ook deze klachten krijgen:
- steeds pijn of verdikking
- koorts
- een ziek gevoel
- een vieze smaak in de mond (doordat pus uit de afvoerbuis in de mond komt)
- roodheid op de plek van de pijn
Oorzaken
Het is niet precies bekend waardoor kalkdeeltjes in speeksel samenklonteren.
Speekselstenen komen vaker voor bij mensen met jicht.
Diagnose
Op basis van klinische kenmerken.
Beleid
Adviezen:
- Zuig regelmatig op een hard zuurtje (citroen). Of drink water met citroensap.
Door zuur wordt extra veel speeksel aangemaakt. Mogelijk komt de steen daarmee in de mond. - Masseer de plek waar de pijn of de verdikking zit. Misschien lukt het u zo om de steen naar buiten te duwen. Dit doet u zo:
- klachten voor het oor: wrijf voorzichtig vanaf uw oor naar uw bovenlip.
- klachten bij de hoek van de onderkaak: wrijf voorzichtig vanaf de kaakhoek over de onderkant van de kin naar de kinpunt toe.
- Drink voldoende (1,5 tot 2 liter per dag) en eet regelmatig. Zo blijft u steeds speeksel aanmaken. De afvoerbuizen spoelen dan goed door.
Medicatie:
Bij een ontsteking van de speekselklier antibiotica.
Beloop
Een speekselsteen kan vanzelf verdwijnen. Eventueel verwijzen naar de KNO-arts
Bijlagen
Foto’s:
Referentie: Thuisarts