Algemeen
Syfilis is een bacteriele soa. Mannen die seks hebben met mannen krijgen vaker syfilis. Een andere naam voor syfilis is lues. De ziekte begint met een rood, hard plekje op penis, vagina, anus of (soms) de mond. Als je het niet laat behandelen kun je ook ontstekingen in andere organen krijgen.
Symptomen
Incubatietijd: 2 tot 12 weken
Eerste klachten:
- Rood en hard plekje op de penis, vagina of anus. Dat plekje heet een zweertje.
- Het zweertje kan tot een centimeter groot worden.
- Het doet meestal geen pijn, soms een beetje.
- Het zweertje kan ook op een plek zitten die je niet goed kunt zien, bijv. diep in de anus of vagina.
- Soms komen er ook zweertjes op andere plekken, bijv. in de mond of op je vingers. De zweertjes komen vaak op plekken waar al kleine wondjes zitten.
- Het zweertje gaat vanzelf weg, binnen 1 tot 3 maanden. Maar de ziekte is dan niet weg en je blijft ook besmettelijk.
- Je kunt ook dikke bulten onder de huid hebben in de buurt van het zweertje. Dit zijn lymfeklieren.
3 tot 8 weken nadat het zweertje begon, kun je meer klachten krijgen:
- Ziek gevoel, koorts, spierpijn, hoofdpijn, keelpijn, pijn in de gewrichten en moeheid.
- Vlekjes over de hele lichaam, zelfs op je voetzolen en handpalmen. De vlekjes jeuken niet.
- Kale plekken tussen je haren.
- Bolletjes bij de penis, anus of vagina die lijken op wratten. De kleur is wit-grijs.
- Oogontsteking, waardoor je slechter ziet.
Erge klachten als je heel lang wacht met behandelen
Als je geen medicijnen krijgt tegen syfilis, kun je erge klachten krijgen. Het kan 2 tot 30 jaar duren voordat dat gebeurt. Je kunt dan ontstekingen krijgen in bijna alle organen, zoals in je hart, hersenen, ruggenmerg, huid en botten. Hierdoor krijg je schade aan deze organen. Dit gebeurt bijna nooit in Nederland.
Oorzaken
Syfilis kan van de ene persoon naar de ander via slijmvliezen. Slijmvlies zit in je penis, vagina, anus en mond.
Je kunt syfilis dus krijgen door:
- seks waarbij de penis in de vagina gaat
- seks waarbij de penis in de anus (poepgat) gaat
- naakt op elkaar liggen, waarbij je penis of vagina tegen de vagina, penis of anus van de ander aankomt
- pijpen (penis in mond)
- beffen (mond tegen vagina)
- rimmen (mond tegen anus)
- zoenen (alleen als er een zweertje in de mond zit bij de persoon die besmet is)
Diagnose
Op basis van klinische kenmerken + bloedonderzoek + bij een harde plekje ook kweekje met wattenstaafje.
Wanneer testen
Heb je klachten die kunnen komen door syfilis? Dan kun je meteen testen.
Als er geen syfilis wordt gevonden, dan krijg je 3 maanden later nog een test. Soms is syfilis namelijk niet gelijk te zien in je bloed, terwijl je wel besmet bent.
Heb je geen klachten? Dan kun je testen 3 weken na de laatste keer seks zonder condoom.
Als er geen syfilis wordt gevonden, dan krijg je 3 maanden later nog een test.
Beleid
Injectie met benzylpenicilline
Als je nog niet lang besmet bent, krijg je 1 keer een prik met dit medicijn.
Soms heb je meer prikken nodig: 3 of meer. Dat is zo in deze situaties:
– Je hebt al lang syfilis.
– Het is niet zeker hoe lang je syfilis hebt.
– Je bent zwanger.
– Je hebt hiv.
Bij allergie voor benzylpenicilline:
– doxycycline 100 mg 2dd voor 2 weken lang.
Beloop
Als je behandeld bent voor syfilis, krijg je nog 2 of meer controles. Je krijgt dan bloedonderzoek om zeker te weten dat de syfilis weg is.
Bijlagen
Foto’s:
Wondje:
Zweertje:
Zweertje in de mond:
Vlekjes op de romp:
Meer informatie:
Wanneer kun je weer seks hebben na syfilis?
Bij plekjes: geen seks
Zie je nog plekjes (zweertjes of wratten) op je anus, penis, vagina of mond? Wacht dan met seks tot deze plekjes helemaal genezen zijn. Anders kun je anderen besmetten via deze zweertjes. Ook als je medicijnen krijgt of hebt gekregen.
Geen plekjes meer: weer seks 7 dagen nadat de behandeling klaar is
Referentie: Thuisarts