Algemeen
Als een talgklier verstopt raakt, dan ontstaat een bolletje vol talg. Dit noemen we een talgkliercyste of atheroomcysten. Atheroomcysten zijn langzaam groeiende gezwelletjes van de huid die nooit kwaadaardig worden.
De officiële medische term is epidermoidcyste of epidermale cyste, en als de cysten op het behaarde hoofd zitten worden ze ook wel pilaire cysten (pilar cysts) of trichilemmale cysten genoemd. Toch wordt de term verstopte talgklier of atheroomcyste het meest gebruikt. De Engelse termen zijn epidermoid cyst of sebaceous cyst.
Symptomen
- 1 of meerdere 0,5 tot 3 cm grote ronde tot ovale, wat harde huidkleurige gezwelletjes, die meestal goed begrensd en verschuifbaar zijn ten opzichte van het onderliggende huidweefsel.
- Voorkeursplaatsen: behaarde hoofd, het gezicht, de nek, de borst en soms de ledematen.
- De cyste geeft normaliter geen klachten.
- Soms kan de cyste gaan ontsteken met daarbij pijn, roodheid en toename van de zwelling.
- Wanneer de cyste éénmaal ontstoken is geweest zal deze wat meer “vastgebakken” aanvoelen in de huid.
Oorzaken
Een atheroomcyste ontstaat meestal vanuit een haarzakje waarvan de uitvoergang, het puntje waar de haar door naar buiten steekt, verstopt is geraakt. Bijvoorbeeld door een ontsteking (puistje) of door een beschadiging van de huid. Op een haarzakje komt ook altijd een talgkliertje uit. Dit talgkliertje maakt talg aan, een soort vet dat de huid smeert. De talg kan er niet uit en hoopt zich op. De binnenkant van het haarzakje is rondom bekleed met huidcellen. Huidcellen delen zich, sterven na verloop van tijd af. Ze gaan dan over in een huidschilfertje dat losraakt. Maar als de afvoergang van het haarzakje verstopt zit, dan kunnen deze huidschilfers er ook niet uit. Er ontstaat dan binnen in het verstopte haarzakje steeds meer huidschilfers en talg. Het zakje wordt groter en groter. Het gaat niet zo snel kapot omdat de wand stevig is. Zo ontstaat er een cyste. Naast talg en huidschilfers kunnen er ook nog bacteriën in zitten, en pus als het ontstoken raakt.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld op het blote oog.
Beleid
Afwachtend beleid:
Kleine cysten die geen klachten geven hoeven niet behandeld te worden.
Excisie:
Cysten die erg groot zijn, of cosmetisch storend, of ontstoken kunnen met een kleine excisie onder lokale verdoving worden verwijderd.
Hiervoor wordt eerst wat verdovingsmiddel (lidocaïne) ingespoten in de huid rondom de verstopte opening. Daarna wordt er een snee in gezet, of een rond gaatje in gemaakt, of er wordt een smal ovaaltje huid verwijderd. Hierna komt er soms al een hele boel talg en andere rommel uit.
– Grote cysten worden eerst geopend en leeg gedrukt,
– Kleine cysten blijven soms heel tijdens het verwijderen en komen er als een klein rond bolletje uit.
Bijlagen
Foto’s:
Referentie: Thuisarts, Huidarts, Huidziekten