Depressie

Algemeen

Bij een depressie heb je bijna nergens zin in. Ook niet in dingen die je eerst wel leuk vond. Je hebt ook bijna de hele dag een somber gevoel. Door je klachten kun je jouw normale dingen niet meer doen

Er zijn ook bijzondere vormen van depressie:

Symptomen

2 belangrijkste kenmerken van een depressie:

  • het grootste deel van de dag somber.
  •  (bijna) nergens meer zin of plezier in.

Daar kunnen andere klachten bijkomen:

  • zich schuldig, overbodig of waardeloos voelen.
  • onrustig en snel geïrriteerd. Of juist traag en sloom.
  • besluiteloos en/of concentratieproblemen.
  • Het eten smaakt niet meer. Of u wilt juist extra veel eten. Daardoor aankomen of afgevallen.
  • moe.
  • slaapt slecht of juist heel veel.
  • U vindt het leven zwaar. Misschien verlangt u soms naar de dood of denkt u aan zelfdoding.

U heeft een depressie als u:

  • minstens 1 van de 2 belangrijkste verschijnselen heeft
  • en in totaal minstens 5 van de genoemde verschijnselen
  • en de klachten langer dan 2 weken achter elkaar heeft.

Een depressie verstoort het dagelijks leven. Je hebt er veel last van: thuis, in uw vrije tijd en/of op uw werk.

Oorzaken

  • Erfelijkheid.
  • De ene mens is van nature kwetsbaarder dan de ander.
  • Een verstoorde balans van neurotransmitters in de hersenen: dit zijn stofjes die onder andere de stemming beïnvloeden.
  • Een moeilijke jeugd.
  • Weinig steun voelen/krijgen van andere mensen.
  • Een ingrijpende gebeurtenis die veel verdriet geeft. Bijv. een scheiding of het overlijden van iemand.
  • Er zijn problemen thuis
  • Meemaken van geweld (mishandeling, verkrachting, oorlogsgeweld).
  • Een chronische ziekte, zoals diabetes mellitus, COPD of reuma.
  • Je hebt andere psychische problemen. Bijv. ADHD of problemen met leren. Daardoor heb je bijv. vaak ruzie of verwachten mensen meer van je dan je kunt.
  • Alcoholgebruik.
  • Er zijn veel veranderingen tegelijk in je leven.
  • Je karakter heeft invloed op hoe je voelt, bijvoorbeeld als je jezelf vaak de schuld van alles geeft.

Diagnose

Op basis van klinische kenmerken.

SCEGS methode

Beleid

Adviezen

Contact met anderen

  • Dagelijks contact met een vertrouwd persoon
  • Spreek regelmatig af om te bellen met iemand of om op bezoek te gaan
  • Leg mensen uit wat er met u is
  • Bespreek uw gevoelens (teleurstelling, verdriet, boosheid)

Haalbare doelen

  • Stel uzelf niet te hoge eisen, herstel heeft geduld nodig.
  • Begin met dagelijks een taakje, bijv. aankleden, boodschappen doen, eten koken of wassen.

Structuur en regelmaat

  • Sta op tijd op en eet ook op vaste tijden.
  • Ga elke dag naar buiten voor buitenlucht en bewegen.
  • Plan wat u per dag gaat doen (activiteitenlijst).
  • Ga op tijd naar bed. Regelmaat is belangrijk voor uw slaap en uw stemming.

Prettige activiteiten

  • Bedenk activiteiten die u prettig vindt (of vond) om te doen.
  • Kies elke dag zo’n prettige activiteit en ga dat doen. Doe niet de hele dag hetzelfde.

Bewegen en sporten

  • Ga dagelijks minimaal een half uur bewegen, bijv. wandelen, fietsen, zwemmen of tuinieren.
  • Beweeg 3 keer per week een half uur intensief (rennen of trainen).
  • Dit helpt al om u minder depressief en fitter te voelen. Ook zorgt het voor een betere nachtrust.
  • Speciaal voor mensen met psychische klachten is er runningtherapie: hardlopen om psychisch fitter te worden. Runningtherapeuten vindt u op nl.

Werken

  • Blijven werken is vaak beter dan (tijdelijk) stoppen met werken.
  • Praat erover met uw werkgever en als mogelijk met de bedrijfsarts.
  • Soms zijn er aanpassingen nodig. U gaat bijv. halve dagen werken, of u doet alleen de taken die u makkelijk aankunt.
  • Moet u tijdelijk stoppen met werken? Dan bespreekt u samen hoe u uw werk zo snel mogelijk weer kunt oppakken.
  • Als u geen werk heeft, kunt u misschien proberen om vrijwilligerswerk te gaan doen.

Gezond eten, geen alcohol, geen drugs

  • Alcohol en drugs kunnen een depressie veroorzaken en verergeren.

Problemen oplossen

  • Vaak zijn er ook zorgen over praktische problemen, zoals geld, werk, het gezin of woonruimte.
  • Probeer het niet allemaal alleen op te lossen.
  • Het helpt om samen oplossingen te bedenken, bijv. met uw partner, uw huisarts, uw werkgever of iemand van het wijkteam.

Gezin

  • Als u kinderen heeft, is het goed om met uw huisarts te praten over hoe het gaat in uw gezin en te kijken naar oplossingen voor problemen.

Informatie en cursussen

  • Het helpt om te weten wat een depressie precies is. Lees erover, bekijk filmpjes op internet. Er bestaan ook cursussen: online op internet of in een groep.
  • Kijk voor links bij Meer informatie

Contact met lotgenoten

  • Het kan veel helpen om te praten met mensen die zelf ook een depressie hebben (gehad). Via bijvoorbeeld de depressievereniging.nl kunt u in contact komen met anderen.

Activiteitenlijst maken

Probeer hierbij de volgende vragen voor uzelf te beantwoorden:

  • Welke dingen deed ik vroeger en doe ik nu niet meer?
  • Wat vond ik vroeger leuk om te doen?
  • Waarom doe ik die dingen nu niet meer? Welke gedachten, dingen of mensen zitten daarbij in de weg?
  • Wat kan ik doen om die activiteiten toch door te laten gaan?
  • Wie kan mij daarbij helpen?

Kies vervolgens met welke activiteit u wilt beginnen. Spreek voor uzelf een vaste tijd af voor de gekozen activiteit(en).

Gesprekken via praktijkondersteuner ggz

Psychotherapie via een psycholoog (psychotherapie)

  • Je praat over je klachten en over hoe ze zijn ontstaan.
  • U leert anders naar uzelf en naar uw omgeving te kijken.
  • Je ontdekt hoe je zelf invloed hebt op hoe je je voelt.
  • Je oefent en leert om problemen op te lossen.
  • Je oefent en leert manieren om je te ontspannen.
  • Je leert om negatieve gedachten te veranderen.
    Je leert om je gedachten te onderzoeken. Kloppen ze wel? Als ze niet kloppen, ga je ze vervangen door gedachten die veel positiever zijn. Door dit te oefenen, verminderen je klachten.

Er zijn verschillende vormen van psychotherapie:

  • Cognitieve gedragstherapie (CGT): u leert vooral hoe u negatieve gedachten kunt veranderen.
  • Gedragstherapie (GT): u krijgt opdrachten en wordt actiever.
  • Interpersoonlijke therapie (IPT): u leert hoe u de relatie en omgang met andere mensen kunt verbeteren.
  • Kortdurende psychodynamische therapie (PDT): u gaat begrijpen hoe u naar uzelf kijkt en reageert in bepaalde situaties. U leert hoe u dit ook anders kunt doen.

Vaktherapie bij depressie

Beeldende therapie, dramatherapie, muziektherapie, psychomotorische therapie (zoals running-therapie)

Medicatie

De volgende medicatie hebben invloed op medicijnen die u slikt:

  • pijnstillers zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac (NSAID’s)
  • passiflora
  • valeriaan
  • sint-janskruid (hypericum)

Beloop

Een depressie kan maanden duren. Bij de helft van de patiënten is de depressie na 6 maanden over.

Bijlagen

Referentie: Thuisarts

Meer informatie:

Adviezen aan familie en vrienden

  • Geef uw naaste aandacht. Ga naast de ander zitten. Neem de tijd, wees warm en liefdevol.
  • Vraag of uw naaste wil praten of iets anders wil: bijv. wandeling, muziek of juist stil zijn en niets hoeven
  • Luister goed en probeer te begrijpen wat er in de ander omgaat. Toon begrip.
  • Probeer de ander niet op te vrolijken.
  • Doe niet alsof de somberheid niet ernstig is.
  • Kom niet meteen met oplossingen of tips. Dat kan irriteren.
  • Vraag bij ernstige somberheid of uw naaste soms ook aan zelfdoding denkt.
  • Help uw naaste om hulp te zoeken bij de huisarts, een (online) zelfhulp- en/of lotgenotengroep.
  • Ga eventueel mee naar een gesprek met de huisarts of behandelaar.
  • Steun zijn of haar plan van herstel: het oppakken van taken, activiteiten en contacten, de afspraken voor een eventuele behandeling.
  • Moedig de ander aan regelmatig en gezond te leven. Elke dag opstaan, aankleden, eten en even naar buiten te gaan. En (deels) te blijven werken als dat kan. Dat helpt bij het herstel.
  • Stel regelmatig voor om samen iets actiefs te doen, zoals een stuk wandelen, fietsen of hardlopen.
  • Ontmoedig alcohol of drugsgebruik. Alcohol en drugs kunnen een depressie verergeren.
  • Help zo nodig bij praktische dingen zoals koken of de administratie doen. Neem de ander niet te veel uit handen.
  • Vraag de ander ook om hulp bij dingen als afwassen, schoonmaken of boodschappen doen. Dan heeft de ander ook het gevoel iets bij te dragen.
  • Geef complimenten voor wat goed gaat en wat uw naaste zelf probeert te doen.
  • Heb geduld. Het herstel kost tijd, ook als uw naaste voor een behandeling heeft gekozen.
  • Blijf betrokken bij het herstel. Laat iemand met een depressie niet in de steek. Regelmatig contact blijft belangrijk. Ook als de ander zich terugtrekt, zelf geen contact zoekt of onaardig doet.
  • Dring niet aan op het nemen van een belangrijke beslissing tijdens de depressie, zoals verhuizen of scheiden.
  • Zorg dat uw naaste weet wie hij/zij kan bellen als hij/zij aandacht of hulp nodig heeft.
  • Schrijf die nummers ook zelf op, voor als u zich zorgen maakt over uw naaste.
  • Doe niet meer dan u aankunt. Anders houdt u het niet vol.

Maak een noodplan voor een crisis

In een noodplan staat:

  • hoe u merkt dat het niet goed gaat,
  • welk nummer u dan moet bellen en
  • wie de contactpersonen zijn.

Bijwerkingen medicatie (in het begin vaak erger):

  • misselijkheid
  • droge mond
  • minder zin in vrijen, minder stijve penis (erectie) en problemen met klaarkomen
  • slaperig zijn of juist niet kunnen slapen
  • moeheid
  • zenuwachtigheid
  • angst (vooral als u net start met de medicijnen)
  • trillen

Als het nodig is, kunt u eerst medicijnen slikken waar u rustig van wordt.

Links:

Printen