Algemeen
Een haartong is tong waarop, wat verder naar achter in de mond, een soort ‘begroeiïng’ zit. Als het net begint, verandert de roze kleur van de tong. Er komt een laagje (een beslag) op de tong te liggen. Dat laagje kan wit of bruinzwart zijn. Het laagje wordt langzaam wat dikker. Op een gegeven moment is het net of er haren op de tong zitten. We noemen het (afhankelijk van de kleur) witte of zwarte haartong. Een haartong is een onschuldige aandoening die meestal geen klachten geeft. Soms kan een haartong samengaan met een tongschimmel.
Symptomen
- Redelijk scherp begrensde beslag op de tongrug, dat gemakkelijk afstrijkbaar is.
- Kleur varieert van zwart, bruin, wit, groen tot roze; afhankelijk van het type neergeslagen pigment dat afkomstig is van voedsel, sigarettenrook, drank of snoepgoed. Om deze reden wordt de aandoening soms “black hairy tongue” of “white hairy tongue” genoemd. Ook overgroei van bacteriën of schimmels kan de kleur van het beslag beïnvloeden.
- De patiënt kan klagen over tintelingen, branderigheid of een riekende adem.
- Soms bestaan er helemaal geen klachten.
Oorzaken
Doordat u regelmatig eet en drinkt en door de stoffen die in uw speeksel zitten, slijt er dagelijks een laagje cellen van uw tong af. Het tongslijmvlies maakt weer snel nieuwe cellen aan. Dit evenwicht tussen afslijten en aanmaak van nieuwe cellen kan verstoord raken. Op dat moment kan op de tongcellen waar u mee proeft (smaakpapillen) een laagje ontstaan. Dat laagje gaat er geleidelijk harig uitzien (er komen dus geen echte haren op uw tong).
Risicofactoren:
- Gebrekkige mondhygiëne door onder meer het niet regelmatig poetsen van de tanden of langdurig eten van zacht vloeibaar voedsel vanwege een dieet.
- Roken
- Veel koffie of thee drinken
- Breedspectrum antibiotica
- Radiotherapie van het hoofd en nek
- Verlaagd afweersysteem, waar onder HIV positieve patiënten
- Intraveneus drugs (zelfverwaarlozing)
- Regelmatig gebruik van gekleurde mondspoelingen of snoepjes.
Diagnose
De diagnose wordt op het blote oog gesteld.
Differentiaal diagnose:
Candida, andere schimmelsoorten, beginnende pemphigus, ziekte van Addison, verkleuring door geneesmiddelen (antimalariamiddelen, tetracyclinen, ketoconazol, zidovudine), hairy leukoplakia.
Beleid
Adviezen
- Stop met roken.
- Poets uw tanden 3 keer per dag.
- Borstel uw tong 2 maal per dag met een tandenborstel of een speciale tongborstel of tongschraper.
- Probeer, nadat uw tong weer schoon is, gedurende een maand uit of de haartong weg blijft, als u minder of geen koffie en/of thee drinkt.
- Ga 1 of 2 keer per jaar naar de mondhygiëniste om uw gebit netjes te houden.
Medicatie
R/ Ureumcrème 10% aanbrengen op de tong of dagelijks poetsen met ureumoplossing 40% FNA.
R/ Diflucan (fluconazol) 1 dd 50 mg gedurende 4 weken bij pijnklachten (glossopyrosis) en verdenking op Candida overgroei. Deze dosering volstaat. Bij Candida infectie van de gehele mondkeelholte wordt een hogere dosering geadviseerd: 200-400 mg op de eerste dag, gevolgd door 1 dd 100-200 mg gedurende 1-3 weken.
R/ Daktarin (miconazol) orale gel, 20 mg/ml. 4 dd ½ tot 1 maatlepel (2.5-5 ml) gel zolang mogelijk in mond houden, dan doorslikken. Doorgaan tot 2 dagen na genezing.
R/ Trisporal (itraconazol) 1 dd 1-2 caps à 100 mg gedurende 2 weken.
R/ Nystatine suspensie 100.000 E/ml, 4 dd 1 ml. Zolang mogelijk in de mondholte houden, dan doorslikken (gevaarloos; doorgaan tot 48 uur na genezing). Aanstippen met 1 ml suspensie kan ook.
R/ Tretinoïne 0.05-0.1% in Orabase, 2-3 dd aanbrengen.
Andere methoden
- Elektrocoagulatie,
- curettage of zeer lange villi afknippen met een schaartje (onder lokale verdoving).
- CO2 laser.
Beloop
De haartong kan hardnekkig en chronisch zijn. Het is van belang om bovengenoemde risicofactoren te onderkennen en te vermijden. De haartong zal nooit kwaadaardig worden.
Bijlagen
Foto’s:
Witte tong:
Zwarte tong:
Referentie: Thuisarts, Huidarts, Huidziekten