Obstipatie

Algemeen

Bij verstopping (obstipatie) lukt het niet goed om te poepen. De ontlasting komt minder dan drie keer per week. Omdat de ontlasting te lang in de dikke darm blijft zitten, wordt hij hard en droog.

Symptomen

• Minder vaak ontlasting
• De ontlasting is hard en droog of keutelig.
• Het poepen kan dan pijn doen.
• Buikpijn of buikkrampen.
• Hard persen om er wat uit te krijgen.
• U kunt na het poepen het gevoel hebben dat u nog niet klaar bent.
• Dunne ontlasting lekt langs de harde ontlasting naar buiten.
• Soms zitten er scheurtjes aan de binnenkant van de anus. Daardoor doet het poepen pijn, vooral bij harde ontlasting.

Oorzaken

• weinig drinken
• onvoldoende vezelrijk voedsel
• te weinig lichaamsbeweging
• aanleg: sommige mensen hebben minder actieve darmen
• de spieren onder in het bekken werken niet goed mee
• niet naar het toilet gaan als u aandrang voelt
• spanning, drukte en afleiding
• medicijnen met een verstoppende werking, bijvoorbeeld: antidepressiva, ijzertabletten, morfine en morfine-achtige medicijnen, parkinsonmedicijnen, anti-epileptica en plaspillen.
• Heel soms komt verstopping door een trage werking van de schildklier of door een gezwel in de dikke darm.

Meestal is er geen lichamelijke oorzaak te vinden.

Diagnose

Er is sprake van obstipatie bij volwassenen bij ten minste twee symptomen:

• defecatiefrequentie ≤ 2 per week;
• hard persen tijdens defecatie;
• harde en/of keutelige defecatie;
• gevoel van incomplete defecatie;
• gevoel van anorectale obstructie/blokkade;
• digitale handelingen noodzakelijk om ontlasting te verwijderen.

Er is sprake van obstipatie bij kinderen bij ten minste twee symptomen:

• defecatiefrequentie ≤ 2 per week;
• ophouden van ontlasting;
• pijnlijke, harde of keutelige defecatie;
• grote hoeveelheid in luier of toilet;
• grote fecale massa palpabel in abdomen of rectum;
• fecale incontinentie ≥ 1 episode per week (indien zindelijk).

Beleid

Adviezen:

Eten en drinken

Drink ten minste 1,5 tot 2 liter per dag.

Vezelrijke voeding. Vezels houden vocht vast in de darm. Vezels zitten vooral in:

• volkoren- en roggebrood, aardappelen, volkoren pasta, zilvervliesrijst, peulvruchten (bonen, erwten, linzen), groenten (ook rauwe groenten), fruit, volkorenbiscuit, muesli(repen), rijstwafels en popcorn.

30 gram vezels per dag is voldoende. Er zitten géén voedingsvezels in vlees, ei, kaas en andere melkproducten.

Beweging

Zorg ervoor dat u iedere dag ten minste een halfuur intensief beweegt. Ga bijvoorbeeld wandelen, rennen, fietsen, zwemmen of tuinieren. Daardoor komen de darmen ook in beweging en komt de ontlasting beter op gang.

Gezond toiletgedrag 

Ga alleen bij aandrang naar het toilet en pers niet als u geen aandrang heeft. Neem een juiste WC houding aan: ga ontspannen zitten met een licht gebogen rug en uw voeten op een voetenbankje. Hierdoor zijn uw knieën hoger dan uw heupen en heeft de endeldarm de juiste positie waardoor het ontlasten makkelijker is.

• Neem de tijd, maar blijf niet te lang zitten (maximaal 5 minuten).
• Zorg ervoor dat uw kleding nergens knelt. Ook niet bij uw knieën of enkels.
• Ontspan uw buikspieren en zet uw buik uit als u inademt.
• Trek de kringspier en bekkenbodemspier niet aan tijdens de ontlasting.
• Merkt u dat het ontlasten moeilijk gaat? Ga dan niet hard persen, maar adem rustig. Komt de ontlasting dan nog niet? Sta dan op en ga wat anders doen. Ga pas opnieuw naar de wc als u duidelijke aandrang voelt.
• Heeft u na het ontlasten het gevoel alsof er iets is achtergebleven? Ga dan niet hard persen. Sta op en beweeg. Wacht tot u opnieuw duidelijk aandrang voelt. Ga dan opnieuw op de WC zitten.

Medicatie:

Macrogol en elektr PDR V DR sachet 12,7G
– 1 tot 2 keer per dag 1 zakje

Plantago Ovata Zaad (Volcolon granulaat 6g IN sachet)
– 1 tot 3 keer per dag 1 zakje, voorkeur bij onvoldoende vezelinname en PDS

Lactulose stroop 500 mg/g
– 1 keer per dag 30 milliliter

Bisacodyl tablet 5 mg
– 2 keer per dag 1 tablet, niet geschikt voor langdurig gebruik

Relistor injvlst 20 mg/ML flacon 0.6 ml + toebehg
– om de dag 1 injfectie, bewakingstermijn 2 dagen

Fecale impactie:

Microlax klysma flacon 5 ml
– eenmalig 1 klysma

Bisacodyl zetpil 10 mg
– 1 keer per dag 1 zetpil 5 dagen

Klyx klysma flacon 120 ml
– 1 keer per dag 1 klysma

Docusaat klysma 1 mg/ml
– 1 keer per dag 1 klysma, 2 ml

Colex klysma flacon 133 ml
– 1 keer per dag 1 klysma, 2 ml

Hekura catheter nelaton disp 20 cm CH16
– 1 stuk

Beloop

• Bewegen, drinken en vezelrijke voeding blijven belangrijk, ook als u laxeermiddelen gebruikt.
• Houd er rekening mee dat middelen zoals psyllium, lactulose en macrogol soms wat langer moeten worden gebruikt (ten minste twee maanden).

Bijlagen

Referenties: NHG-standaard, Medicom forumularium, Thuisarts