Patellofemoraal pijnsyndroom

Algemeen

Het patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) is de medische benaming voor pijnklachten aan het gewricht van de knieschijf die spontaan ontstaan en met belasting verergeren.

Symptomen

De pijn aan je knieschijf wordt erger bij:

• hurken
• knielen
• traplopen
• hardlopen
• fietsen, vooral als je tegenwind hebt of een heuvel op fietst

Verder kun je hier last van hebben:

• Je knie is stijf of dik.
• Je hebt soms het gevoel dat je door je knie zakt. Dat komt door de pijn.
• Als je beweegt kraakt je knie. Dat is niet erg.
• Als je lang zit met gebogen knieën, doet je knie pijn en wordt je knie stijf. Dat wordt meestal minder als je even rondloopt.
• Je wordt ‘s nachts wakker omdat je knie pijn doet.

De meeste mensen hebben klachten aan één knie, sommige mensen aan beide.

Oorzaken

Het is onduidelijk hoe pijn aan de knieschijf ontstaat. Waarschijnlijk komen de klachten door deze dingen:

• De spieren van de benen zijn niet sterk genoeg.
• Je hebt je knie te veel gebruikt, bijvoorbeeld bij een lange wandeling.
• Te veel gesport. Je bent bijvoorbeeld begonnen met hardlopen en hebt te hard getraind. Of je gaat snel meer sporten omdat je traint voor een wedstrijd.
• Verkeerde bewegingen gemaakt met de knie.
• De knie gekneusd, doordat je er bijvoorbeeld op gevallen bent.

Diagnose

Op basis van klinische kenmerken.

Beleid

Adviezen:

Bewegen is niet gevaarlijk en zelfs juist goed. Je spieren worden er sterker van. Zo krijg je minder pijn aan je knie.

Dit kun je doen om minder pijn te hebben:

Minder sporten

Bij veel pijn moet je de sport of activiteit waardoor je pijn krijgt, 1 of 2 maanden minder gaan doen.

• Sport minder lang en minder zwaar.
• Neem vaker rust tussendoor.
• Krijg je pijn bij hardlopen? Ga dan minder lang hardlopen. Of loop minder hard of minder vaak.
• Krijg je pijn bij fietsen? Fiets minder ver. En kijk of je zadel niet te laag staat. Dat is zwaarder voor je knieën.
• Doe je aan fitness? Sport minder zwaar. Doe bijvoorbeeld minder kniebuigingen of gebruik lichtere gewichten bij oefeningen.

Andere sporten

• Je kunt andere sporten gaan doen die minder pijn geven. Bijvoorbeeld zwemmen of fietsen.
• Sport je niet of niet veel? Dan kan het helpen om juist meer te gaan bewegen. Ga bijvoorbeeld zwemmen of fietsen.
  Begin daar rustig mee en probeer elke week een beetje meer te doen. Zo zorg je ervoor dat je fit blijft. Je spieren blijven ook sterker.

Weer gaan sporten

• Doe eerst oefeningen om je benen sterker te maken. De oefeningen staan onder deze tekst.
• Als je merkt dat je minder pijn aan de knie krijgt, dan kun je langzaam weer meer gaan sporten.
• Begin bijvoorbeeld weer voorzichtig met de sport waarbij je de pijn kreeg.
• Train eerst rustig. Ga na 1 of 2 weken steeds weer een beetje meer doen.
• Begin nooit meteen met een wedstrijd.
• Als het goed gaat, kun je ook de zwaardere dingen weer gaan doen. Ga bijvoorbeeld weer wat sneller of langer hardlopen of fietsen.
• Krijg je weer meer pijn bij het sporten? Doe dan weer wat minder.

Medicatie:

Eventueel pijnstillers.

Oefeningen:

Oefeningen helpen om je bovenbeenspieren sterker te maken. Dat helpt om minder pijn te hebben.
Deze oefeningen kun je 3 tot 4 keer per dag doen:

Oefening 1

• Ga op de grond zitten of liggen met gestrekte benen. Als je zit, zet dan je handen achter je op de grond.
• Leg een kussentje of opgerolde handdoek onder je knie, zodat de knie wat steun heeft en niet helemaal gestrekt is.
• Til nu je been op tot je hiel 5 cm van de grond af komt. Houd je been 10 seconden omhoog en leg hem dan weer rustig neer.
• Ontspan 10 seconden en til je been daarna weer op.
• Doe deze oefening 5 keer achter elkaar.
• Probeer deze oefening iedere dag te doen.
• Lukt deze oefening na een tijdje goed en heb je daarna weinig klachten? Doe het dan met een gewichtje op je voet. Doe bijvoorbeeld rijst in een plastic zak; die blijft goed op je voeten liggen. Pas op dat je niet te snel een te zwaar gewicht neemt. Bij deze oefening is een gewicht van 1 kilo al best zwaar.

Oefening 2

• Ga op een stoel zitten.
• Maak je been recht. Houd je been 10 seconden omhoog. Buig je been weer en zet je voet dan weer rustig op de grond.
• Ontspan 10 seconden, maak je been recht en til hem daarna weer op.
• Doe deze oefening 5 keer achter elkaar.
• Probeer deze oefening iedere dag te doen.
• Lukt deze oefening makkelijk en heb je daarna weinig klachten? Probeer dan je been 20 seconden op te tillen in plaats van 10.
• Je kunt ook een gewichtje van 1 kilo aan je enkel vastmaken of een fitness-elastiek gebruiken.
• Een enkelgewichtje en een fitness-elastiek kun je kopen in een sportwinkel.
• Gebruik je een fitness-elastiek? Maak de punten van het elastiek vast aan de stoelpoot. Steek je enkel door de lus. Doe de oefening zoals hierboven staat. De oefening is zwaarder als je een kortere lus maakt.

Kijk op sportzorg.nl voor meer oefeningen.

Beloop

• De pijn aan je knie kan lang duren: soms een paar maanden, vaak meer dan een jaar.
  • Ongeveer 6 van de 10 mensen hebben na 1 jaar nog klachten.
  • Ongeveer 4 van de 10 mensen hebben na 6 jaar nog klachten.
• Je hebt niet meer kans om artrose te krijgen aan je knie.
• Het kan zijn dat oefenen niet genoeg helpt. Of dat het niet lukt om de oefeningen goed te doen. Dan kun je een afspraak maken bij de (sport)fysiotherapeut. Die kan een oefenprogramma maken om de spieren sterker te maken.
• Behandelingen zoals tapen, steunzolen of shockwave kun je beter niet doen. Er is wel onderzoek naar gedaan, maar daar kwam niet uit dat deze behandelingen helpen.

Bel je huisarts als de klachten na 4 tot 6 weken nog niet minder zijn geworden.

Bij klachten die heel lang duren kan je huisarts je doorsturen naar de sportarts.

Bijlagen

Referentie: Thuisarts