Algemeen
Een haarnestcyste (sinus pilonidalis) is een ontsteking in de huid van de bilnaad. Hierbij ontstaat vaak een kleine holte (cyste) onder de huid met open verbinding naar buiten. Van buiten zie je dan een gaatje of intrekking in de huid. Zo’n open verbinding heet een fistel. De ontsteking begint bijna altijd met een verstopt haarzakje. Dat verstopte haarzakje kan onderhuids openbarsten. Daardoor ontstaat een holte gevuld met pus (abces). Die holte raakt soms opnieuw ontstoken.
Bij mannen komt een haarnestcyste 2 keer zo vaak voor als bij vrouwen. De kans op een haarnestcyste is groter bij overmatige beharing en overgewicht. Een haarnestcyste ontstaat vaak rond de leeftijd van 20 jaar. Maar het kan ook bij kinderen ontstaan of pas op oudere leeftijd.
Symptomen
- afscheiding van pus, vocht en/of bloed
- vaak pijn in het stuitje, vooral bij zitten en bukken. De pijn neemt toe als de cyste opzwelt of ontsteekt.
- ontstekingen, waardoor een abces (ophoping van pus) kan optreden.
Oorzaken
Een sinus pilonidalis is een verworven ontsteking in de bilnaad. Verwekkers zijn zowel aerobe als anaerobe bacteriën.
Er zijn 2 ontstaanswijzen:
- vrijwel altijd: begin met verstopte haarfollikel, die subcutaan kan barsten waardoor:
- een abces ontstaat (acute sinus pilonidalis)
- soms: epithelisatie van de abcesholte met fistelvorming als gevolg (chronische sinus pilonidalis)
- zelden: door een afgebroken haar die abnormaal in de huid groeit en een vreemd lichaam reactie veroorzaakt met cyste of fistelvorming als gevolg
De aandoening komt 2 keer zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen op een gemiddelde leeftijd van respectievelijk 21 en 19 jaar.
Risicofactoren: overmatige beharing, obesitas
Differentiaal diagnose
Perianaal abces, abces bij hidradenitis suppurativa, Furunkel, Ziekte van Crohn
Diagnose
Op basis van klinische kenmerken.
Beleid
Niet ontstoken haarnestcyste
Wanneer de haarnestcyste rustig is en er geen of nagenoeg geen klachten zijn, kan veelal met regelmatig scheren en goede hygiëne het gebied rustig gehouden worden.
Ontstoken haarnestcyste
Verwijzen voor operatie.
Beloop
Als u geen last heeft van de haarnestcyste, kunt u afwachten. Als de haarnestcyste ontstoken raakt, moet u behandeld worden. Bent u behandeld voor een ontstoken haarnestcyste? Dan kunt u afwachten of de klachten weg blijven. Soms komen de klachten terug. Geeft de haarnestcyste vaak ontstekingen of andere klachten? Dan verwijst de huisarts u naar een chirurg in het ziekenhuis. Deze kan de cyste weghalen. Bij een grote haarnestcyste kan het nodig zijn dat u dan onder narcose moet. Ontharen kan helpen om nieuwe ontstekingen te voorkómen.
Bijlagen
Foto’s:
Referentie: Thuisarts, NHG, huidziekten