Hordeolum (Strontje)

Algemeen

Een strontje (hordeolum) is een acute ontsteking van een zweetklier of een talgklier in het ooglid. De ontsteking ontstaat plotseling en verdwijnt vaak vanzelf binnen 2 weken.

Hordeolum (‘strontje’)

Acute, etterige ontsteking van een kliertje van het ooglid.

Hordeolum internum

Hordeolum aan de binnenzijde van het ooglid (kliertje van Meibom).

Hordeolum externum

Hordeolum aan de buitenzijde van het ooglid (talgkliertje van Zeiss of zweetkliertje van Moll)

Verschil tussen een chalazion en een hordeolum

  • Een chalazion is meestal niet rood, terwijl een strontje wel rood is.
  • Een chalazion ziet er aan de binnenkant van het ooglid grijs uit, terwijl een strontje er aan de binnenkant van het ooglid geel uitziet.
  • Een chalazion is meestal niet pijnlijk, terwijl een strontje vaak wel pijn doet.
  • Een chalazion kan wel maanden blijven zitten, terwijl een strontje meestal binnen twee weken vanzelf verdwijnt.

Symptomen

Hordeolum internum

  • Bij een hordeolum internum is er vaak een pijnlijke acute diffuse rode zwelling van het ooglid, waarna de ontstekingsverschijnselen zich op één plaats concentreren.
  • De zwelling kan zo fors zijn dat het oog niet te openen is; dit treedt vooral op bij laterale lokalisatie omdat de veneuze afvloed dan sterker wordt beperkt.
  • Uit de zwelling kan zich een abces ontwikkelen dat zich ontlast; meestal gebeurt dit door de conjunctiva naar binnen, maar soms door de huid naar buiten.
  • Een minder heftige presentatie, zoals een pijnlijke papel in het ooglid, komt ook voor; onder het ooglid is dan een afgegrensde zwelling te zien die bij omklappen van het ooglid geel doorschijnt.

Hordeolum externum

  • De presentatie van een hordeolum externum wijkt af van die van een hordeolum internum:
    • klachten zijn vaak minder heftig en duren korter
    • de zwelling is vaker circumscript en dicht onder de ooglidrand gelegen
    • men ziet vaker een puskopje tussen de haren van de wimpers
  • Dit verschil in presentatie wordt deels bepaald doordat de kliertjes van Meibom dieper onder de ooglidrand liggen aan de conjunctivale kant en een uitvoergang hebben aan de binnenkant van het ooglid, terwijl de kliertjes van Zeiss en Moll uitmonden in de haarfollikel, dichter onder de ooglidrand liggen en hun uitvoergangen aan de buitenkant van het ooglid hebben.

Oorzaken

  • Een hordeolum ontstaat door een bacteriële ontsteking van ooglidkliertjes; vaak is S. aureus de verwekker.
  • Een hordeolum internum kan ook ontstaan door ontsteking van een chalazion.
  • Etiologische factoren zijn niet beken.

Preseptale cellulitis

De infectie breidt zich soms uit tot buiten het ontstoken kliertje; in de dieperliggende huidlagen ontstaat dan een preseptale of periorbitale cellulitis.

Cellulitis orbitae

  • Als de infectie door het septum orbitae breekt, dat gelegen is achter het ooglid tussen de oogspieren en het oogkasbot, ontstaat een cellulitis orbitae.
  • Cellulitis orbitae is zeer zeldzaam en ontstaat vaker door uitbreiding van een bijholteontsteking dan vanuit een hordeolum/chalazion.
  • Bij cellulitis orbitae zijn, in tegenstelling tot bij preseptale cellulitis, oogklachten aanwezig zoals: bewegingsbeperking van het oog
  • visusklachten of dubbelzien
  • exophtalmus
  • pijn
  • Verwijs bij cellulitis orbitae met spoed .

Diagnose

Op basis van klinische kenmerken.

Beleid

Adviezen:

U kunt afwachten of het hagelkorreltje vanzelf over gaat. Er zijn een paar dingen die u zelf kunt doen. Hierdoor kan het bultje sneller genezen.

A. Warm kompres

  • Houd een schoon washandje onder de warme kraan. Maak het water zo warm mogelijk. Pas op voor verbranding! Test eerst met uw pols of elleboog of het water niet te heet is.
  • Leg het warme washandje op uw ooglid en laat het 10 tot 15 minuten liggen.
  • Verwarm het washandje opnieuw, als het te veel is afgekoeld.
  • Doe dit enkele keren per dag, bijvoorbeeld vier keer.
  • Hierdoor kan de huid wat zachter worden. Hierna kunt u uw ooglid masseren.

B. Ooglid masseren

Het is de bedoeling is dat u de talg uit het bultje richting de rand van het ooglid masseert. Masseer bijvoorbeeld nadat u een warm kompres heeft gebruikt. Uw huid is dan zachter.

  • Was uw handen met water en zeep.
  • Doe uw oog dicht. U kunt beide ogen sluiten, als u dat makkelijker vindt.
  • Probeer zachtjes het bultje leeg te duwen in de richting van de rand van uw ooglid.
    • Heeft u een hagelkorreltje in het bovenooglid? Masseer dan naar beneden.
    • Heeft u een hagelkorreltje in het onderooglid? Masseer dan naar boven.
  • Doe dit bijvoorbeeld gedurende 2 minuten.
  • Doe dit een paar keer per dag.

C. Poetsen van de oogleden

Heeft u een hagelkorreltje en een ontsteking van de randen van de oogleden? Maak de oogleden dan 2 keer per dag schoon: verwarm, masseer én poets de oogleden.

Video over adviezen A, B, C: filmpje

Contactlenzen

  • Draagt u harde of zachte contactlenzen? Dan kunt u die in principe gewoon blijven dragen.
  • Drukt het hagelkorreltje op uw oog en zit uw contactlens daardoor niet lekker? Laat uw lenzen dan uit.
  • Is het bultje ontstoken (rood, pijnlijk)? Laat uw lenzen dan ook uit. Doe uw lenzen pas weer in als uw klachten helemaal over zijn.

Medicamenteuze behandeling:

  • Geef geen antibiotica bij een recent ontstaan hordeolum.
  • Indicaties voor chlooramfenicol:
    • ontstekingsverschijnselen > 2 weken aanwezig
    • én veel klachten
    • én geen genezingstendens
  • Toediening van chlooramfenicol:
    • maximale behandelduur is 14 dagen
    • oogdruppels 0,5%, 1-2 druppels iedere 2-3 uur gedurende max 14 dagen
    • of oogzalf 1%, 2-4 dd 1 cm zalfstreng aanbrengen op de binnenzijde van het onderste ooglid gedurende 14 dagen.
      De oogzalf geeft wazig zicht; oogdruppels niet, maar die moeten wel vaker worden gedoseerd en geven vaak een geïrriteerd gevoel en een bittere smaak in de mond.
  • Contra-indicaties voor chlooramfenicol:
    • stoornissen in de hematopoëse
    • familiaire voorgeschiedenis van geneesmiddelgeïnduceerde beenmergdepressie.
  • Geef bij contra-indicaties voor chlooramfenicol fusidinezuurgel 1% als alternatief.
  • Geef bij (huid)cellulitis orale antibiotica.

Beloop

  • Meestal verdwijnt een hordeolum vanzelf na 1-2 weken, vaak door spontane ontlasting.
  • De pijnklachten verdwijnen dan snel en het ooglid geneest binnen enkele dagen.
  • Soms blijft een hordeolum langer ontstoken of ontwikkelt zich een chalazion.
  • Preseptale cellulitis is zeldzaam, cellulitis orbitae zeer zeldzaam.

Bijlagen

Foto’s:

Referentie:Thuisarts, NHG, huidarts